Tiến sĩ Đoàn Lê Hoàng Tân, 34 tuổi, là phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu vật liệu cấu trúc nano và phân tử (INOMAR), ĐH Quốc gia TP.HCM. Anh là một trong top 10 gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2020, trao giải thưởng tối 21-3. Trước đó, anh đoạt giải thưởng Quả cầu vàng với thành tích tiêu biểu trong nghiên cứu khoa học.

Đánh trúng đích bằng 4 bước

Hướng nghiên cứu của nhóm là "Thiết kế và tổng hợp vật liệu nano tương thích và phân hủy sinh học dựa trên cầu nối hữu cơ ứng dụng làm chất mang các hợp chất có hoạt tính kháng ung thư", trong đó tổng hợp thành công năm vật liệu nano phân hủy sinh học mới, có khả năng mang nhiều loại dược chất kháng ung thư. Nghiên cứu này đã thử nghiệm thành công khả năng điều trị ung thư trên mô hình tế bào và động vật.

Theo anh Tân, nghiên cứu này phát triển theo bốn bước: tải dược chất trực tiếp lên hạt nano; dẫn truyền hạt nano mang dược chất đến đúng tế bào ung thư; giải phóng dược chất một cách có điều kiện; hoàn thành xong nhiệm vụ, hạt nano sẽ tự phân hủy.

"Hiện tại trên thế giới chỉ dừng ở bước thứ ba, còn nhóm nghiên cứu của chúng tôi phát triển sang bước thứ tư là sau khi hoàn thành giải phóng dược chất, hạt nano sẽ tự phân hủy, không còn tồn đọng trong cơ thể nữa. Chúng tôi ví von hạt nano của mình như một chiếc xe tải đóng gói "sản phẩm". Sản phẩm ở đây là hạt nano mang dược chất, xe tải sẽ chạy đến đúng đích, chạy xong sẽ tự phân hủy" - anh Tân chia sẻ.

Hướng nghiên cứu này sẽ giúp tăng hiệu quả điều trị ung thư khi dược chất được vận chuyển "trúng đích, đúng khối u, đúng tế bào ung thư", nhờ đó giảm gánh nặng về chi phí điều trị ung thư cho bệnh nhân, giảm tối đa tác dụng phụ của thuốc.

Biến khó khăn thành cơ hội

Học khoa hóa học Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia TP.HCM), từ những năm ĐH Tân đã say mê nghiên cứu khoa học, đặc biệt là hướng nghiên cứu tổng hợp các chất hữu cơ. Tốt nghiệp loại giỏi, Tân du học ở nhiều nước. Năm 2009, biết đến chương trình hợp tác về vật liệu khung hữu cơ kim loại giữa ĐH Quốc gia TP.HCM và trường ĐH ở Mỹ, anh tham gia và xuất sắc trúng tuyển. 

Suốt 10 năm, bắt đầu từ hóa hữu cơ, tổng hợp hợp chất hữu cơ, về sau nhóm của anh Tân chuyển hướng sang nghiên cứu vật liệu mới và mới đây là mở rộng hướng nghiên cứu vật liệu nano phân hủy sinh học để mang và dẫn truyền dược chất kháng ung thư.

Tiến sĩ trẻ Đoàn Lê Hoàng Tân cho rằng ở đâu cũng có khó khăn, điều quan trọng là biết biến khó khăn thành cơ hội, tìm ra phương án giải quyết, tiếp tục nuôi dưỡng đam mê nghiên cứu khoa học.

Anh tâm niệm dù ở bất kỳ đâu trên thế giới, các nhà khoa học Việt Nam cũng có thể đóng góp cho nền khoa học nước nhà theo cách này hay cách khác, và nếu lựa chọn về nước sẽ đóng góp trực tiếp hơn, tăng uy tín cho nền khoa học nước nhà.

"Khi nghiên cứu đạt đỉnh cao, tạo tiếng vang, chúng ta dễ dàng hợp tác với các đối tác nước ngoài, đôi bên cùng có lợi (win-win)", anh Tân quả quyết. 

Hiện anh Tân đã sở hữu hơn 30 công bố quốc tế và đang là chủ nhiệm 4 đề tài cấp cơ sở, 1 đề tài cấp bộ và đang chủ trì 1 đề tài cấp nhà nước. Điều mong muốn của anh là nhận được sự hỗ trợ, quan tâm của các tập đoàn, doanh nghiệp lớn, tạo điều kiện cho nhóm tiếp tục phát triển đề tài nghiên cứu.