Lễ trao giải Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc năm 2020 đã được diễn ra tại Hà Nội. Cuộc thi do Trung ương Đoàn, Bộ KH-CN, Bộ GD-ĐT, Liên hiệp các Hội KHKT Việt Nam và Quỹ Hỗ trợ sáng tạo kỹ thuật Việt Nam (VIFOTEC) phối hợp tổ chức.

GS-TSKH.Đặng Vũ Minh- Chủ tịch Liên hiệp các Hội KHKT Việt Nam, Chủ tịch Quỹ VIFOTEC, Trưởng BTC cho biết: Cuộc thi là sân chơi bổ ích góp phần động viên, khuyến khích và tôn vinh các nhà sáng tạo trẻ trong cả nước; với mục tiêu khơi dậy tiềm năng và phát huy tư duy sáng tạo của thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc; qua đó giúp các em trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng sáng tạo, xây dựng ước mơ trở thành nhà sáng chế trong tương lai.

Qua 16 lần tổ chức, các em học sinh trên khắp cả nước đã chứng minh được sức sáng tạo không giới hạn ở mọi lứa tuổi, để mang đến Cuộc thi nhiều sản phẩm trí tuệ và có khả năng ứng dụng vào thực tiễn. Năm 2020, BTC đã nhận được 754 đề tài của học sinh đến từ 57 tỉnh, thành phố tham dự Cuộc thi.

Các đề tài tập trung vào 5 lĩnh vực: Đồ dùng dành cho học tập; phần mềm tin học; sản phẩm thân thiện với môi trường; các dụng cụ sinh hoạt gia đình và đồ chơi trẻ em; các giải pháp kỹ thuật nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế.

Kết quả chung cuộc, giải đặc biệt được trao cho đề tài Di sản văn hóa người Dao Lào Cai của nhóm tác giả Tẩn A Sì, Tẩn Sì Mẩy, học sinh Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và THCS A Mú Sung (huyện Bát Xát, Lào Cai).

Đề tài "Di sản văn hóa người Dao Lào Cai" được Hội đồng Giám khảo đánh giá cao về tính kỹ thuật, sáng tạo, đi sâu vào nét văn hóa dân tộc của người Dao nơi các em sinh sống, mô phỏng lại nghi lễ cấp sắc của người Dao - là một nghi lễ giữ vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần của người Dao. 

Mô hình được cấu tạo từ những vật liệu có sẵn như gỗ, vải, tre, sắt, mô-tơ điện để mô phỏng, tái hiện các nghi lễ cúng rừng, lễ cơm mới, đám cưới và đặc biệt là nghi lễ cấp sắc ở ngoài trời và trong nhà với phối cảnh thiên nhiên.

Hoạt động của mô hình theo nguyên lý chuyển động cơ học, từ mô-tơ điện tới các trục quay và truyền lực tới các khớp nối giữa người được cấp sắc và thầy cúng. Bật công tắc trục quay gắn với mô-tơ điện chuyển động và truyền lực lên các khớp nối, khi đó, người được cấp sắc và các thầy cúng sẽ thực hiện các thao tác trong lễ cấp sắc.