Theo Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), hiện nay, hầu hết các địa phương đã xác định danh mục sản phẩm chủ lực, sản phẩm có lợi thế và đặc sản của mình. Từ đó, họ tập trung hỗ trợ xây dựng thương hiệu, đăng ký bảo hộ và phát triển các nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, góp phần nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của sản phẩm.

Thành công tại Đông Nam Bộ

Tại vùng Đông Nam Bộ, Bình Phước là một trong những địa phương chú trọng xây dựng và phát triển các nhãn hiệu cộng đồng cho sản phẩm. Hiện nay, nhiều sản phẩm chủ lực của địa phương đã được hỗ trợ đăng ký bảo hộ, như: chỉ dẫn địa lý “hạt điều Bình Phước”, nhãn hiệu chứng nhận “cao su Bình Phước”, nhãn hiệu tập thể “hồ tiêu Lộc Ninh”, “gà thả vườn Thanh Lương”, và “nhãn tiêu da bò Thanh Lương”.

Đồng Tháp: phát triển tài sản trí tuệ đến năm 2030

Tại Đồng bằng sông Cửu Long, tỉnh Đồng Tháp đang tích cực triển khai chương trình phát triển tài sản trí tuệ đến năm 2030, gắn với xây dựng và phát triển thương hiệu các sản phẩm chủ lực. Ông Nguyễn Thành Tài, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Tháp, cho biết: tỉnh phấn đấu đến năm 2030 có tối thiểu 50% sản phẩm chủ lực và đặc thù được công nhận và hỗ trợ đăng ký bảo hộ, quản lý và phát triển tài sản trí tuệ, đồng thời có ít nhất 2 chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu mang địa danh được bảo hộ ra nước ngoài. Hiện tỉnh đã được cấp 38 chứng nhận đăng ký cho các nông sản chủ lực, đặc thù, bao gồm chỉ dẫn địa lý “xoài Cao Lãnh” và các nhãn hiệu chứng nhận như sen Tháp Mười, ớt Thanh Bình, quýt hồng Lai Vung, khoai môn Lấp Vò, nhãn Châu Thành, và hoa kiểng Sa Đéc.

Sóc Trăng: đến năm 2030 tối thiểu 60% sản phẩm và dịch vụ chủ lực được hỗ trợ đăng ký bảo hộ

Tỉnh Sóc Trăng cũng đang đẩy mạnh thực hiện chiến lược sở hữu trí tuệ và chương trình phát triển tài sản trí tuệ trên địa bàn. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2025 có tối thiểu 40% sản phẩm và dịch vụ chủ lực được hỗ trợ đăng ký bảo hộ, và đến năm 2030 tỷ lệ này sẽ tăng lên 60%. Đặc biệt, thị xã Vĩnh Châu đang tự chủ trong công tác quản lý và khai thác chỉ dẫn địa lý “Vĩnh Châu” cho hành tím và Artemia đã được cấp giấy chứng nhận.

Tăng cường bảo hộ và phát triển thương hiệu

Việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm có thế mạnh của địa phương là rất cần thiết. Tuy nhiên, quan trọng hơn là tiếp tục phát triển các sản phẩm đã có chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể và nhãn hiệu chứng nhận theo hướng nâng cao giá trị, tăng sức cạnh tranh, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn cho doanh nghiệp, cơ sở và người trực tiếp sản xuất, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Nhiều sản phẩm và dịch vụ ở các địa phương sau khi được tư vấn và đăng ký bảo hộ thành công quyền sở hữu trí tuệ đã tham gia Chương trình OCOP và đạt thứ hạng cao, từ đó tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại để quảng bá thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Thành công từ hạt điều bình phước

Bà Bùi Thị Minh Thúy, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Phước, cho biết: Bình Phước với quy mô trên 150.000 ha trồng điều, chiếm khoảng 50% diện tích điều cả nước, đã được mệnh danh là “thủ phủ điều” của Việt Nam. Tỉnh đã phát triển thương hiệu và đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho hạt điều Bình Phước. Chỉ dẫn địa lý này giúp nâng cao quyền lợi và trách nhiệm của các doanh nghiệp ngành điều và người trồng điều trong việc tổ chức sản xuất và duy trì uy tín sản phẩm. Đến nay, có 9 doanh nghiệp sản xuất hạt điều trên địa bàn đã được cấp quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “hạt điều Bình Phước”.

Tuy nhiên, biến đổi khí hậu và giá cả vật tư nông nghiệp tăng cao đang ảnh hưởng đến khả năng phát triển và năng suất hạt điều. Giá các sản phẩm hạt điều mang chỉ dẫn địa lý có cao hơn nhưng không chênh lệch đáng kể so với sản phẩm không mang chỉ dẫn, khiến người trồng điều gặp khó khăn.

Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Phước sẽ phối hợp với các ngành, đơn vị liên quan để đề xuất tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đặc biệt là ra thị trường nước ngoài. Đồng thời, tỉnh sẽ xây dựng và triển khai hệ thống quản lý chỉ dẫn địa lý gắn với đăng ký mã số vùng trồng, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc sản phẩm đã được bảo hộ. Tỉnh cũng đẩy mạnh quảng bá để chỉ dẫn địa lý “hạt điều Bình Phước” được nhiều người tiêu dùng biết đến và lựa chọn.

Chuyên gia đề xuất các giải pháp cụ thể

Nhiều chuyên gia cho rằng cần có sự tham gia tích cực từ các sở, ngành, tổ chức hội nghề nghiệp và hiệp hội tại địa phương để tuyên truyền vai trò quan trọng của việc xây dựng thương hiệu và đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ. Các đơn vị chức năng cần hỗ trợ xây dựng và phát triển các tài sản trí tuệ đã được bảo hộ; nghiên cứu và ứng dụng quy trình công nghệ để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, góp phần phát triển ổn định và bền vững các chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể và nhãn hiệu chứng nhận.

Ông Trần Giang Khuê, Trưởng Văn phòng đại diện phía Nam Cục Sở hữu trí tuệ, nhấn mạnh cần chú trọng phát triển sản phẩm theo nhu cầu thị trường, tăng cường quảng bá, và đẩy mạnh các hoạt động truy xuất nguồn gốc và vùng trồng để tăng niềm tin của người tiêu dùng. Đồng thời, các đơn vị cần lưu ý những vấn đề như sản xuất tuần hoàn, trách nhiệm cộng đồng và các “hàng rào kỹ thuật” trong xuất khẩu nông sản và thực phẩm.