Diễn đàn đối thoại chính sách cao cấp về phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số vừa được tổ chức tại Hà Nội với sự tham dự của Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam và các Bộ trưởng các bộ phụ trách lao động và việc làm, đại diện Bộ GD&ĐT, các nhà hoạch định chính sách và các bên có liên quan trong nước và khu vực đến từ 21 nền kinh tế thành viên APEC.
Phát biểu tại diễn đàn này, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng thời kỳ nào thì nguồn nhân lực cũng là trung tâm, động lực của phát triển. Trong kỷ nguyên số, sự phát triển của khoa học công nghệ, đặc biệt là CNTT đặt ra rất nhiều yêu cầu mới và cũng tạo ra nhiều điều kiện mới để phát triển nguồn nhân lực, không chỉ nhân lực có trình độ cao mà còn liên quan tới tất cả mọi tầng lớp lao động, kể cả lao động giản đơn.
Phó Thủ tướng nhận định, APEC là khu vực phát triển rất năng động với số người sử dụng internet, mạng xã hội đều trên một nửa số lượng công dân toàn cầu. Tỉ trọng đóng góp của kinh tế số vào tăng trưởng kinh tế trong khối APEC và các nước thành viên đều cao hơn mức trung bình toàn thế giới và theo nhiều nghiên cứu thì tỉ lệ này sẽ tiếp tục tăng cao.
Các nước trong APEC đã chủ động để thích ứng và tận dụng những giá trị mà kỷ nguyên số, cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với các khái niệm như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), robotics, xử lý dữ liệu lớn… đem lại với nhiều chương trình, kế hoạch như Chương trình công nghiệp Internet và sản xuất tiên tiến ở Hoa Kỳ, Chương trình sáng kiến chuỗi giá trị công nghiệp ở Nhật Bản, Chương trình sản xuất tại Trung Quốc 2025, Chiến lược sản xuất sáng tạo ở Hàn Quốc hay Chiến lược quốc gia về Internet vạn vật ở Malaixia.
Phát biểu tại diễn đàn này, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng thời kỳ nào thì nguồn nhân lực cũng là trung tâm, động lực của phát triển. Trong kỷ nguyên số, sự phát triển của khoa học công nghệ, đặc biệt là CNTT đặt ra rất nhiều yêu cầu mới và cũng tạo ra nhiều điều kiện mới để phát triển nguồn nhân lực, không chỉ nhân lực có trình độ cao mà còn liên quan tới tất cả mọi tầng lớp lao động, kể cả lao động giản đơn.
Phó Thủ tướng nhận định, APEC là khu vực phát triển rất năng động với số người sử dụng internet, mạng xã hội đều trên một nửa số lượng công dân toàn cầu. Tỉ trọng đóng góp của kinh tế số vào tăng trưởng kinh tế trong khối APEC và các nước thành viên đều cao hơn mức trung bình toàn thế giới và theo nhiều nghiên cứu thì tỉ lệ này sẽ tiếp tục tăng cao.
Các nước trong APEC đã chủ động để thích ứng và tận dụng những giá trị mà kỷ nguyên số, cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với các khái niệm như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), robotics, xử lý dữ liệu lớn… đem lại với nhiều chương trình, kế hoạch như Chương trình công nghiệp Internet và sản xuất tiên tiến ở Hoa Kỳ, Chương trình sáng kiến chuỗi giá trị công nghiệp ở Nhật Bản, Chương trình sản xuất tại Trung Quốc 2025, Chiến lược sản xuất sáng tạo ở Hàn Quốc hay Chiến lược quốc gia về Internet vạn vật ở Malaixia.
Đối thoại chính sách cao cấp về phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số là một điểm nhấn trong các hoạt động của Hội nghị các quan chức cao cấp APEC lần thứ hai (SOM-2) được tổ chức tại Hà Nội (Nguồn ảnh: thanhtra.com.vn)
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh: “Kỷ nguyên số không chỉ giúp tăng năng suất lao động, tăng trưởng kinh tế mà với CNTT là phương tiện kết nối sẽ mở ra chân trời, thế giới mới cho từng người, từng cộng đồng, để tất cả mọi người được chia sẻ, giao lưu, tiếp cận và đóng góp chung vào thành tựu, văn minh nhân loại, khẳng định sáng tạo, giá trị cá nhân”.
Có cảnh báo cho rằng cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ tạo ra nguy cơ mất việc làm hàng loạt, nhất là ở những ngành sử dụng nhiều lao động và tại các nước đang phát triển. Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, cần nhìn nhận lạc quan hơn, bởi trong các cuộc cách mạng trước đây, bao giờ cũng có những ngành nghề, việc làm bị mất đi nhưng số lượng việc làm mới, ngành nghề mới được tạo ra còn nhiều hơn thế. “Ai là người nắm bắt được sự thay đổi trước thì người đó sẽ giành được lợi thế”, Phó Thủ tướng nói.
Hơn thế, theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, không chỉ có ngành nghề mới, việc làm mới mà phương thức tổ chức, cung cấp lao động cũng thay đổi hoàn toàn so với trước đây. Khái niệm người làm nghề tự do (freelancer) ngày càng trở nên phổ biến và ngay ở Việt Nam - một nước đang phát triển, theo thống kê của một website dành cho cộng đồng freelancer (vLance.vn) thì có gần 170.000 người làm việc theo hình thức này, trong các lĩnh vực CNTT, thiết kế đồ họa, dịch thuật…
Ngoài ra, việc tổ chức thị trường lao động cũng có những thay đổi căn bản nhờ CNTT. Bên cạnh hệ thống trên 100 Trung tâm xúc tiến việc làm công lập hằng năm giúp khoảng 3 triệu người tìm việc, những start-up, website giới thiệu, tư vấn việc làm ngày càng trở nên phổ biến giúp hàng triệu người tìm việc, hơn cả hệ thống kia cộng lại.
Từ những phân tích kể trên, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng cần thay đổi rất căn bản trong giáo dục đào tạo, nhất là với các nước đang phát triển như Việt Nam.
“Không chỉ phải đổi mới trên phương diện ngành nghề, chương trình, giáo dục ở bậc đại học mà ngay ở bậc phổ thông, thậm chí ngay từ mẫu giáo cũng vẫn phải thay đổi. Không chỉ là yêu cầu để bảo đảm cơ hội tiếp cận giáo dục, bình đẳng cho các nhóm yếu thế trong xã hội hay khơi dậy niềm đam mê sáng tạo cho trẻ em thông qua các chương trình như STEM. Không chỉ là yêu cầu gắn kết chặt chẽ giữa lý thuyết và thực hành, giữa nhà trường với doanh nghiệp hay đào tạo các kỹ năng mềm và năng lực phản ứng trước những thay đổi của xã hội…”, Phó Thủ tướng nói và cho rằng còn có một yêu cầu đặt biệt quan trọng là giáo dục ý thức, kỹ năng cần thiết của một công dân toàn cầu.
Nhấn mạnh CNTT là một công cụ hữu hiệu để giải quyết các vấn đề này, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng chia sẻ câu chuyện mà bản thân ông rất ấn tượng, đó là có những học sinh phổ thông ở Việt Nam hằng tuần tham gia những tiết học STEM qua mạng cùng với học sinh ở Hoa Kỳ, hay hàng nghìn giáo viên Việt Nam tham gia hướng dẫn, giảng dạy toán học trên toàn thế giới qua ứng dụng GotIt.
Tạo nguồn nhân lực có khả năng tiếp thu công nghệ sản xuất mới
Trong Chỉ thị 16 về tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) được ban hành ngày 4/5 vừa qua, một trong những giải pháp Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện là phải thay đổi mạnh mẽ các chính sách, nội dung, phương pháp giáo dục dạy nghề nhằm tạo ra nguồn nhân lực có khả năng tiếp cận các xu thế công nghệ sản xuất mới, trong đó cần tập trung vào thúc đẩy đào tạo về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM), ngoại ngữ, tin học trong chương trình giáo dục phổ thông; đẩy mạnh tự chủ đại học, dạy nghề; thí điểm quy định đào tạo nghề, đào tạo đại học đối với một số ngành đặc thù. Biến thách thức dân số cùng giá trị dân số vàng thành lợi thế trong hội nhập và phân công lao động quốc tế.
Cũng tại Chỉ thị này, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ GD&ĐT thúc đẩy triển khai giáo dục STEM trong chương trình giáo dục phổ thông; tổ chức thí điểm tại một số trường phổ thông ngay từ năm học 2017 - 2018; nâng cao năng lực nghiên cứu, giảng dạy trong các cơ sở giáo dục đại học; đồng thời tăng cường giáo dục những kỹ năng, kiến thức cơ bản, tư duy sáng tạo, khả năng thích nghi với những yêu cầu của CMCN 4.0.
Bộ LĐTB&XH được yêu cầu phải đổi mới đào tạo, dạy nghề trong hệ thống các trường đào tạo nghề theo hướng phát triển nguồn nhân lực, chuyển đổi nghề nghiệp có kỹ năng phù hợp, có thể tiếp thu, làm chủ và khai thác vận hành hiệu quả những tiến bộ công nghệ của CMCN 4.0; nghiên cứu, đề xuất các chính sách, giải pháp khắc phục, giảm thiểu tác động, ảnh hưởng của CMCN 4.0 tới cơ cấu thị trường lao động, an sinh xã hội; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 12/2017.
Về trang trước
Về đầu trang
