Đến không mang nhựa

Với đặc thù nằm giữa biển, Côn Đảo chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ rác nhựa đại dương, nhất là ở các khu rừng ngập mặn, các rạn san hô và các bãi đá. Những năm gần đây, lượng khách du lịch tăng nhanh cũng khiến lượng rác thải nhựa tăng lên đáng kể. Theo số liệu thống kê, lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh hằng ngày tại Côn Đảo khoảng 17-20 tấn/ngày, lượng rác tồn đọng chưa xử lý là hơn 70.000 tấn tại khu vực Bãi Nhát. Chỉ tính riêng lượng rác thải nhựa từ hoạt động du lịch tại Côn Đảo đã lên đến 221,4 tấn/năm, trong đó rác thải nhựa phát sinh tại các cơ sở lưu trú và dịch vụ du lịch chiếm 33,3%.

Giảm ô nhiễm rác thải nhựa là một trong những vấn đề được lãnh đạo tỉnh, huyện và nhiều tổ chức bảo vệ môi trường quan tâm trong quá trình phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường của huyện Côn Đảo. Từ tháng 3/2022, WWF-Việt Nam và UBND huyện Côn Đảo tổ chức ký cam kết “Côn Đảo - Điểm đến giảm nhựa”. Chiến dịch nhằm tập trung nâng cao nhận thức của khách du lịch để mỗi du khách có trách nhiệm hơn khi đến thăm Côn Đảo. 

Để đạt được mục tiêu trên đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, các cơ quan, đoàn thể, DN, cộng đồng dân cư và du khách trong việc giảm tiêu thụ nhựa sử dụng một lần, xử lý lượng rác thải tồn đọng trong môi trường, tăng cường quản lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) và tập trung xử lý chất thải nhựa.

Sau 7 tháng triển khai, đã có nhiều hoạt động được tổ chức nhằm tuyên truyền về bảo vệ môi trường, giảm rác thải nhựa trên địa bàn huyện Côn Đảo như: Tuần lễ giảm nhựa trên phạm vi toàn đảo; triển lãm “Du hí biển nhựa” kết hợp “Ngày hội Đổi rác lấy quà”; vận động người dân địa phương tham gia giảm nhựa; thực hiện giảm nhựa trong Khu bảo tồn biển bằng các biện pháp thu gom rác trong khu sinh thái, rạn san hô, rừng ngập mặn.

Cùng với đó là nhiều hoạt động mang lại hiệu quả thiết thực như: bảo tồn rùa biển, giảm rác nhựa cho hệ sinh thái; tập huấn cho giáo viên kiến thức, kỹ năng, hoạt động ngoại khóa liên quan đến rác thải nhựa với mô hình “trường học không rác thải nhựa”; tổ chức hoạt động về giảm rác thải nhựa, ngày hội tái chế; cung cấp dụng cụ sử dụng nhiều lần, cung cấp thùng rác, hỗ trợ giáo viên thu gom rác nhựa thành những sản phẩm cung cấp cho việc dạy học tại trường; tập huấn cho khu dân cư về phân loại rác rại nguồn, xử lý rác hữu cơ và tái chế phân composit…

Chị Nguyễn Thị Mỹ Quỳnh, Quản lý dự án hợp phần thủy sản và khu bảo tồn biển WWF-Việt Nam cho biết, để chiến dịch đạt hiệu quả hơn và giảm rác nhựa từ đầu nguồn, WWF đã phối hợp với huyện Côn Đảo xây dựng kế hoạch hành động 5 năm giảm nhựa. Đồng thời, thực hiện chương trình theo dõi và giám sát “giảm rác thải nhựa đại dương” dành cho 11 khu bảo tồn biển trong cả nước trong đó có Côn Đảo. Hoạt động này thực hiện định kỳ 2 lần/năm và hỗ trợ Vườn Quốc gia Côn Đảo thu gom rác thải nhựa dưới nước mỗi năm một lần.

Mới đây, đầu tháng 8/2022, Ban quản lý KDL Quốc gia Côn Đảo đã thực hiện tuyên truyền, vận động các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch tham gia “Tuần lễ giảm nhựa”; phối hợp với WWF-Việt Nam dán poster và phát Sổ tay “Giảm nhựa khi du lịch ở Côn Đảo” đến các cơ sở kinh doanh dịch vụ lữ hành, khách sạn, khu du lịch nghỉ dưỡng, cơ sở lưu trú, nhà hàng, quán ăn. Qua đó, truyền thông đến du khách trong và ngoài nước thông điệp giảm nhựa tại Côn Đảo. 

Du khách và lực lượng kiểm lâm Vườn Quốc gia Côn Đảo cùng thu gom rác thải nhựa từ đại dương trôi dạt vào hòn Bảy Cạnh.

Đi để lại yêu thương

Theo ông Huỳnh Trung Sơn, Phó Chủ tịch UBND huyện Côn Đảo, các hoạt động được triển khai trong khuôn khổ chiến dịch “Côn Đảo - Điểm đến giảm nhựa” được thực hiện với nguồn tài trợ từ dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam” do WWF-Việt Nam phối hợp triển khai cùng Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam (Bộ TN-MT).

Đây là một trong những nỗ lực thiết thực của UBND huyện Côn Đảo và WWF-Việt Nam với kỳ vọng góp phần giảm thiểu lượng rác thải nhựa thất thoát ra môi trường, đồng thời hạn chế giảm tồn đọng rác thải nhựa tại Khu bảo tồn biển Côn Đảo. Chuỗi hoạt động này sẽ là bước đầu để mỗi cá nhân, mỗi khách du lịch khi đến Côn Đảo đều có thể đóng góp một phần trách nhiệm của mình trong việc xây dựng hình ảnh hòn đảo thiên đường đẹp xinh, giảm nhựa, sạch và trong lành.

 Theo đó, huyện Côn Đảo cũng cam kết sẽ phát huy tối đa vai trò lãnh đạo để huy động các ban ngành liên quan của huyện, kêu gọi sự tham gia của người dân, DN và các tổ chức chính trị xã hội trong cuộc chiến chống rác thải nhựa và tăng cường quản lý chất thải, khuyến khích giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế rác thải nhựa. 

“Việc tham gia vào mạng lưới này sẽ giúp huyện Côn Đảo huy động thêm nguồn lực triển khai các hoạt động cải thiện hệ thống quản lý chất thải rắn và giảm thiểu rác thải nhựa cũng như có cơ hội được học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với các đô thị khác trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, cũng góp phần giúp xây dựng hình ảnh Côn Đảo điểm đến du lịch hấp dẫn trong mắt bạn bè quốc tế”, ông Sơn nói.

Anh Joren Sebrechts, du khách đến từ Mỹ bày tỏ: “Khi ra Côn Đảo, tôi chỉ sử dụng các vật dụng có khả năng tái chế, tái sử dụng nhiều lần. Tôi tôn trọng cách làm của địa phương và thật sự ấn tượng với bất cứ điểm du lịch nào mà ở đó họ coi trọng công tác bảo vệ môi trường, đặc biệt là với một vùng hải đảo còn hoang sơ như Côn Đảo”.