Ngày 10/8, Bộ Khoa học và Công nghệ (Bộ KH&CN) đã ban hành Thông tư số 11/2022/TT-BKHCN (Thông tư 11) bãi bỏ 3 văn bản quy phạm pháp luật quy định về phương pháp xác định và mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu.

Cụ thể, Thông tư 11/2022/TT-BKHCN bãi bỏ toàn bộ 3 văn bản quy phạm pháp luật bao gồm: Quyết định số 28/2004/QĐ-BKHCN ngày 01/10/2004 của Bộ trưởng Bộ KH&CN về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô; Quyết định số 05/2005/QĐ-BKHCN ngày 11/5/2005 của Bộ trưởng Bộ KH&CN về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 28/2004/QĐ-BKHCN ngày 01/10/2004 của Bộ trưởng Bộ KH&CN về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô; Thông tư số 05/2012/TT-BKHCN ngày 12/3/2012 của Bộ trưởng Bộ KH&CN về việc sửa đổi, bổ sung Điều 1 Quyết định số 05/2005/QĐ-BKHCN ngày 11/5/2005 của Bộ trưởng Bộ KH&CN về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 28/2004/QĐ-BKHCN ngày 01/10/2004 về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô.

Như vậy, sau gần 20 năm, quy định liên quan tới tỷ lệ nội địa hóa và mức độ rời rạc của linh kiện ôtô nhập khẩu được Bộ này ban hành chính thức được bãi bỏ. Bởi các quy định nêu trên không còn phù hợp với thực tiễn phát triển của công nghệ sản xuất ôtô.

Trước đây nhằm thực hiện “Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020" của Thủ tướng, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành quy định về mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu. Mục đích của quy định phục vụ cho phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ôtô (tính điểm theo mức độ rời rạc).

Theo giới chuyên gia, việc bãi bỏ các quy định này được cho là phù hợp với sự phát triển, thay đổi quy trình công nghệ sản xuất, lắp ráp ô tô của doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam và trên thế giới hiện nay nhằm bảo đảm tính minh bạch, hợp lý.

Việc bãi bỏ các quy định nêu trên cũng không gây phát sinh thủ tục hành chính, thuận lợi cho công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầu tư và khoa học công nghệ. Đồng thời, bảo đảm được các điều ước và hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam với các nước khác.

Ảnh minh hoạ

Cụ thể, bãi bỏ các quy định trên không chỉ nhằm đảm bảo sự thống nhất của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật mà còn nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn, phù hợp với tiêu chuẩn chung của khu vực và quốc tế.

Hiện nay, các văn bản quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô không còn phù hợp thực tiễn phát triển của ngành công nghiệp ô tô, bởi Việt Nam hiện vẫn sử dụng cách tính tỉ lệ nội địa hóa theo cụm chi tiết được sản xuất trong nước, trong khi đó, các nước ASEAN lại tính theo tổng giá trị của từng chi tiết cộng lại, để hưởng ưu đãi thuế theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA).

Hơn nữa, việc ký kết các hiệp định thương mại mà Việt Nam đã tham gia như ATIGA, CPTPP, EVFTA… là cơ hội để các chênh lệch về thuế suất nhập khẩu xe nguyên chiếc và bộ linh kiện không còn. Vì vậy, tại các nghị định, thông tư đã ban hành, Chính phủ cần yêu cầu các bộ, ngành liên quan sửa đổi, bổ sung quy định về mức độ rời rạc, đảm bảo phù hợp với thực tế.

Tuy nhiên, khi Thông tư 11 sắp có hiệu lực (từ ngày 1/10/2022), Bộ Tài chính lại có Công văn 9049/BTC-CST ngày 12/9/2022, đề nghị Bộ KH&CN chưa áp dụng thời hạn hiệu lực của thông tư này.

Bộ Tài chính cho rằng, việc đặt vấn đề bỏ quy định về mức độ rời rạc của bộ linh kiện ôtô nhập khẩu có thể dẫn đến tình trạng các doanh nghiệp sẽ nhập khẩu bộ linh kiện ôtô đồng bộ nhưng có mức độ rời rạc thấp, không khuyến khích doanh nghiệp đầu tư dây chuyền, thiết bị để gia tăng tỷ lệ nội địa hóa trong nước. Đồng thời, sẽ phát sinh vướng mắc cho quá trình thực hiện vì quy định về mức độ rời rạc đang là căn cứ cho việc một số chính sách thuế nhập khẩu liên quan đến ngành công nghiệp ôtô đang được quy định tại các nghị định của Chính phủ.

Do đó, việc bãi bỏ quy định về mức độ rời rạc sẽ phát sinh vướng mắc, tạo khoảng trống pháp lý trong quá trình thực hiện phân loại bộ linh kiện xe lắp ráp trong nước với 100% linh kiện được nhập khẩu (CKD) và chương trình ưu đãi thuế khi Chính phủ chưa ban hành Nghị định thay thế hay sửa đổi nội dung này.

Theo Bộ Tài chính, việc Bộ KH&CN ban hành Thông tư 11 sẽ dẫn đến quy định về mức độ rời rạc tại các văn bản này cũng bị bãi bỏ theo. Trong khi đây là một trong các điều kiện đang được quy định tại Nghị định của Chính phủ về biểu thuế xuất khẩu, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi và các nghị định này vẫn đang có hiệu lực áp dụng.

"Ngoài ra, việc bãi bỏ ngay quy định về độ rời rạc khi chưa có quy định thay thế hoặc sửa đổi điều kiện để được hưởng ưu đãi thuế tại các Nghị định biểu thuế nhập khẩu ưu đãi của Chính phủ sẽ phát sinh khoảng trống pháp lý và vướng mắc trong việc thực hiện các chính sách thuế đã được quy định tại các Nghị định của Chính phủ trong khoảng thời gian từ 1/10 đến ngày Nghị định mới của Chính phủ về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi có hiệu lực thi hành", Bộ Tài chính cho biết.