Tin KHCN nước ngoài
Phát triển thị trường khoa học và công nghệ tại Đức (22/08/2018)
-   +   A-   A+   In  

Khi bàn về chính sách đổi mới công nghệ, ứng dụng công nghệ; hỗ trợ phát triển doanh nghiệp; liên kết, hợp tác giữa viện, trường với doanh nghiệp, ở CHLB Đức người ta ít nói đến thuật ngữ Thị trường công nghệ hay Thị trường KH&CN mà chủ yếu dùng thuật ngữ chuyển giao công nghệ (CGCN). Chính sách của Nhà nước tập trung vào tạo ra các công cụ hỗ trợ các hoạt động đổi mới, chuyển giao công nghệ, khởi lập doanh nghiệp công nghệ và chủ yếu là cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nội dung của công tác chuyển giao công nghệ theo quan niệm của CHLB Đức là chuyển giao các tri thức, bí quyết kỹ thuật, công nghệ áp dụng vào thực tiễn, kế cả việc hoàn thiện công nghệ và thành lập doanh nghiệp mới trên cơ sở các kết quả nghiên cứu ra.

Trên thực tế, Nhà nước Đức thường tạo ra các điều kiện khung, các biện pháp khuyến khích, cụ thể là Nhà nước hỗ trợ tăng cường năng lực làm NC&PT, khuyến khích chuyển đổi cơ cấu, giúp đỡ các dự án chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp. Việc mua bán, chuyển giao công nghệ giữa viện và doanh nghiệp vừa và nhỏ được Nhà nước khuyến khích bằng các công cụ nêu trên và có thể phân ra thành 2 nhóm: Chuyển giao công nghệ gián tiếp và Chuyển giao công nghệ trực tiếp. Ngoài ra còn có các tố chức hiệp hội của những tổ chức hỗ trợ chuyển giao công nghệ cũng được thành lập và hoạt động rất mạnh để giúp đỡ các tổ chức này tham gia có hiệu quả vào hoạt động chuyển giao công nghệ.

Mô hình chuyển giao gián tiếp (qua trung gian, môi giới)
Các tổ chức trung gian, môi giới
Tổ chức trung gian, môi giới thường được gọi bằng một khái niệm chung là Trung tâm công nghệ và có chức năng hỗ trợ cho các hoạt động chuyển giao công nghệ tiến hành nhanh hơn và có hiệu quả hơn. Hình thái tổ chức của Trung tâm này đa dạng gồm:


- Các Trung tâm tư vấn: Thực hiện các dịch vụ tư vấn, giúp đỡ trọn gói một việc tư vấn chuyển giao (chủ yếu dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ); Giúp đỡ tìm kiếm thông tin và xử lý theo yêu cầu; Môi giới các đối tác hợp tác và đối tác chuyển giao; Tổ chức các mạng liên kết, các quan hệ hợp tác liên kết với các đổi tác,...


- Các Trung tâm thông tin patăng: Chỉ dẫn về bảo vệ và hỗ trợ patăng; Giúp tìm kiếm patăng; Tổ chức, môi giới làm việc với các nhà sáng chế; Tổ chức các hội thảo, lớp học,...


- Các Trung tâm chuyển giao, trình diễn công nghệ: Tư vấn và trình diễn công nghệ đặc thù; tiến hành các công việc thường xuyên liên quan đến các dự án chuyến giao công nghệ do Nhà nước tài trợ; Tra cứu, cung cấp các kết quả nghiên cứu cơ bản; Giúp chuẩn bị khi đưa các công nghệ mới vào sử dụng,...


- Các Trung tâm hỗ trợ khởi lập doanh nghiệp (incubator): Tư vấn hỗ trợ các doanh nghiệp trẻ giai đoạn khởi lập; Duy trì các hỗ trợ cho doanh nghiệp tiếp tục phát triển; Cung ứng cơ sở hạ tầng và các diện tích cho thuê (phòng họp, phòng thí nghiệm....); Tiến hành các dịch vụ chung (điện thoại, văn thư..); Môi giới các dịch vụ và tiến hành các tư vấn ( ngân hàng, kế toán...).

Tên các Trung tâm nêu trên thể hiện chức năng chính của Trung tâm, trên thực tế thì các Trung tâm hoạt động theo phương thức kết hợp các chức năng kể trên. Các dạng Trung tâm công nghệ được thành lập trên khắp các bang của CHLB Đức, đặc biệt được chú trọng ở các bang mới thành lập và do chính quyền bang kết hợp với các tác nhân khác đứng ra thành lập. Từ khi thành lập bang mới, công việc này được xúc tiến một cách mạnh mẽ để vực dậy nền kinh tế của phần Đông Đức trước đây đang trong quá trình chuyển đối kinh tế.

Đối với các bang mới, việc phát triển các công nghệ và triển khai chúng thành các sản phẩm mới, quy trình sản xuất mới là vấn đề then chốt của việc cạnh tranh của các doanh nghiệp. Một hình thức tổ chức có chức năng hỗn hợp giữa tư vấn và chuyển giao sẽ giúp cho quá trình trên diễn ra dễ dàng và nhanh hơn.

Bổ sung cho các hình thái tổ chức nêu trên là các cơ sở hỗ trợ đổi mới công nghệ và các Trung tâm chuyển giao công nghệ đặc thù và liên ngành. Các Trung tâm này giải quyết các vấn đề liên vùng, đặc thù cho ngành và công nghệ. Nhiệm vụ của các cơ sở hỗ trợ đổi mới và các Trung tâm chuyên giao công nghệ đặc thù này là giúp đỡ khởi sự và chuyển hoá các đổi mới của doanh nghiệp từ khi nảy sinh ý tưởng đến thâm nhập thị trường.

Đầu tư của Nhà nước cho các Trung tâm công nghệ
Về hỗ trợ hạ tầng cơ sở cho các trung tâm: Nhà nước thực hiện dưới dạng một chương trình, trong đó các Trung tâm được Nhà nước tài trợ tối đa 80% (Liên bang: 50%, Bang: 50%); không có giới hạn giá trị hỗ trợ tuyệt đối.

Về chi phí bộ máy và hoạt động của trung tâm: Nhà nước hỗ trợ dưới dạng một chương trình, trong đó các Trung tâm được tài trợ tối đa 60% (Liên bang: 75%, Bang: 25%); số tuyệt đối không quá 200 ngàn euro/năm và cho 1 cơ sở.

Trung tâm hỗ trợ khởi lập doanh nghiệp
Trung tâm hỗ trợ khởi lập doanh nghiệp (incubator) có nhiệm vụ tổ chức các liên kết giữa các đối tác cần thiết cho việc khởi lập doanh nghiệp như ngân hàng, cơ quan chính sách của Nhà nước, nhà khoa học... Trung tâm tạo điều kiện khung cho việc hình thành quan điểm, ý tưởng kinh doanh; cho giai đoạn đầu của doanh nghiệp trẻ, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ và tạo các điều kiện cho các doanh nghiệp đó tiếp tục phát triển ở thời gian ban đầu (3-5 năm).

Từ 1983 đến nay, toàn nước Đức đã có 360 trung tâm hỗ trợ khởi lập doanh nghiệp được thành lập, 68% ở bang cũ và 32% ở bang mới. Các trung tâm này đã ươm tạo thành công 16.000 doanh nghiệp, tạo ra được 150.000 chỗ làm việc; tỷ lệ duy trì và phát triển ở Trung tâm là 90%; đã có 8.000 hãng phát triển rời khỏi trung tâm thành công; thời gian lập nghiệp ở trung tâm bình quân là 4 năm.

Về góp vốn xây dựng Trung tâm có rất nhiều nguồn khác nhau. Nhiều nhất là Chính quyền Liên bang chiếm 23%, chính quyền Bang chiếm 13%, doanh nghiệp chiếm 12%, Ngân hàng thương mại chiến 11%, Phòng thương mại va công nghiệp chiếm 9% và các thành phần khác trong xã hội... Tổng hợp lại thì đóng góp của Nhà nước thường chiếm 40-60% tổng chi phí của Trung tâm, nhất là giai đoạn hình thành rất cần vốn của Nhà nước, ở giai đoạn phát triển và củng cố thì các Trung tâm có thể trang trải được chi phí của mình.

Mục tiêu của các Trung tâm này là hỗ trợ và giúp đỡ cho việc thành lập các doanh nghiệp trẻ, doanh nghiệp công nghệ. Qua đó Trung tâm thực hiện công tác hỗ trợ chuyển giao tri thức và chuyển giao công nghệ nhằm tăng cường tiềm lực đổi mới của vùng và tạo mạng liên kết quốc gia và quốc tế. Thông qua hoạt động, các Trung tâm sẽ hỗ trợ cho việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế của vùng và cuối cùng mục tiêu là các Trung tâm phấn đấu để có thể tự hoạt động để bù đắp chi phí.

Mô hình hỗ trợ chuyển giao trực tiếp


Giải pháp đế thực hiện chuyển giao trực tiếp và hỗ trợ đổi mới công nghệ cho các doanh nghiệp đã được CHLB Đức triển khai dưới dạng các chương trình hỗ trợ trực tiếp cho đổi mới doanh nghiệp, ví dụ Chương trình hỗ trợ đổi mới công nghê (Pro-Inno) bao gồm các chương trình thành phần đặc trưng như: Chương trình nghiên cứu chung giữa viện nghiên cứu và doanh nghiệp; Chương trình nghiên cứu ủy thác giữa viện nghiên cứu và doanh nghiệp; Chương trình hỗ trợ phát triển nhân lực KH&CN giữa viện nghiên cứu và doanh nghiệp. Các chương trình này đều chú ý và đặc biệt nhấn mạnh đến việc ưu đãi đối với doanh nghiệp ở phần Đông Đức và Đông Berlin nơi có nhiều chuyển đổi từ cơ chế kế hoạch hoá tập trung sang kinh tế thị trường. Các Chương trình trên do Bộ nghiên cứu và đào tạo liên bang (BMBF) tiến hành đến năm 1998 và Bộ kinh tế liên bang (BMWi) tiếp tục thực hiện từ năm 1998 đến nay. Các Chương trình này được giao cho Hiệp hội nghiên cứu của các ngành công nghiệp Đức (AiF) chủ trì thực hiện với vai trò tổ chức tuyển chọn và theo dõi thực hiện (một dạng của ban quản lý chương trình). Việc hỗ trợ đổi mới công nghệ cũng do các Bang tiến hành dưới nhiều hình thức khác nhau, ví dụ Bang Sắc-xông đã thành lập Quỹ đổi mới công nghệ để hỗ trợ đổi mới và chuyển giao công nghệ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ của bang.

Hiệp hội nghiên cứu của các ngành công nghiệp Đức (AiF) được thành lập cách đây 50 năm. Các doanh nghiệp công nghiệp Đức tham gia hiệp hội đưa ra nhu cầu nghiên cứu chung để cùng nhau giải quyết, sau đó kết quả được chuyển giao cho tất cả doanh nghiệp trong Hiệp hội. Đó là công nghệ mà tất cả các hội viên đều cần, (ví dụ công nghệ đóng bao bì cho công nghiệp, công nghệ xử lý môi trường), còn những vấn đề công nghệ đặc thù của từng doanh nghiệp có thể lập dự án xin hỗ trợ kinh phí của Nhà nước thuộc các chương trình nghiên cứu của Nhà nước hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, AiF khi đó có vai trò như ban quản lý đề tài, sẽ ký hợp đồng với BMBF hoặc BMWi, đặt hàng với các trường đại học, viện nghiên cứu.

Một số chương trình hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ được CHLB Đức tổ chức thực hiện cụ thể như:


- Chương trình hỗ trợ đổi mới doanh nghiệp vừa và nhỏ (Pro-Inno) với nhiệm vụ hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu doanh nghiệp, hỗ trợ nâng cao trình độ cho cán bộ NC&PT của doanh nghiệp (đã đề cập ở trên);
- Chương trình hỗ trợ các doanh nghiệp công nghệ ở các bang mới của CHLB Đức với nhiệm vụ hỗ trợ khởi lập doanh nghiệp; thúc đẩy chuyển hoá tri thức thành công nghệ; khuyến khích các doanh nghiệp họp tác phát triển sản phẩm mới;
- Chương trình hỗ trợ thâm nhập thị trường thông qua mạng lưới đổi mới với nhiệm vụ hỗ trợ sự gắn kết tình nguyện của các doanh nghiệp, cơ sở nghiên cứu... với nhau để phát triển một sản phẩm đến khâu thâm nhập thị trường.

Xây dựng các tổ chức trung gian, liên kết hỗ trợ đổi mới công nghệ


Hiệp hội, liên kết, mạng lưới hỗ trợ đổi mới công nghệ, khởi lập doanh nghiệp công nghệ ở CHLB Đức có thể đưa ra một vài ví dụ như:


- Trung tâm đổi mới hỗ trợ công nghệ của Berlin (TSB) là tổ chức phi lợi nhuận cỏ chức năng hỗ trợ cho đổi mới kinh tế để phát triển kinh tế - xã hội của Berlin, như hỗ trợ các dự án có tính đổi mới; tư vấn chính sách phát triển của thành phố; liên kết các nhà khoa học với kinh tế - xã hội;
- Hiêp hội các Trung tâm hỗ trợ đổi mới cóng nghệ và khởi lập doanh nghiệp Đức (ADT): Các thành viên ADT có nhiệm vụ nói chung là: hỗ trợ thông tin; tư vấn kinh doanh; hỗ trợ kỹ thuật; cho thuê địa điểm để tạo điều kiện thuận lợi ban đầu cho doanh nghiệp vừa và nhỏ khi mới thành lập.
- Hiệp hội nghiên cứu các ngành công nghiệp Đức (AiF): xúc tiến, tổ chức các nghiên cứu chung giữa các doanh nghiệp trong cùng một ngành.
- Hội chợ: Hàng năm, CHLB Đức tổ chức rất nhiều hội chợ, trong đó có nhiều nội dung về KH&CN. Nhà nước khuyến khích các trường đại học, viên nghiên cứu, các doanh nghiệp tham dự hội chợ giới thiệu sản phẩm mới.

Nguồn: Nasati

Số lượt đọc: 3192

Về trang trước Về đầu trang