Được tổ chức lần đầu tiên năm 1996, các tác giả được vinh danh phần lớn là những nhà khoa học lão thành, đầu ngành đã có đóng góp quan trọng cho nền khoa học và công nghệ của đất nước.

Tuy nhiên lần trao giải năm 2017 đã xuất hiện nhân tố mới. Công trình đoạt Giải thưởng Hồ Chí Minh là của nhà khoa học trẻ khối doanh nghiệp.

Phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi với tác giả - Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thoát nước và Phát triển đô thị Bà Rịa​-Vũng Tàu (Busadco) ​- tác giả đoạt giải với cụm công trình “Xây dựng đồng bộ hạ tầng kỹ thuật đô thị, nông thôn, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu”

- Chúc mừng cụm công trình của ông đã đoạt giải thưởng cao quý. Xin ông giới thiệu về cụm công trình? 

Ông Hoàng Đức Thảo: Cụm công trình “Xây dựng đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị, nông thôn, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu” được trao tặng đã đưa cá nhân tôi cũng như Busadco khởi đầu sứ mệnh mới.

Cụm công trình gồm 36 sản phẩm, chia thành 4 nhóm đang được ứng dụng tại 42 tỉnh, thành phố trên cả nước. 4 nhóm sản phẩm gồm: Nhóm công nghệ, giải pháp kỹ thuật, sản phẩm mới góp phần xây dựng đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị, hệ thống hào kỹ thuật đúc sẵn lắp ghép dùng để ngầm hóa các công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị kiểm soát được chất lượng, tiến độ, chống tiêu cực thất thoát, cải cách thủ tục hành chính; Nhóm sản phẩm khoa học và công nghệ góp phần xây dựng đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật nông thôn; Nhóm sản phẩm khoa học và công nghệ mới góp phần bảo vệ môi trường, kiểm soát tận gốc các nguồn xả; Nhóm công nghệ, giải pháp kỹ thuật, sản phẩm mới góp phần phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, công trình nghiên cứu và phát triển công nghệ, giải pháp kỹ thuật chế tạo các loại cấu kiện bêtông cốt phi kim mỏng, cấu tạo rỗng, kết cấu lắp ghép nhằm chống xói lở, kiến tạo bờ, lấn biển quai đê tạo quỹ đất, gây bồi tạo bãi, bảo vệ rừng phòng hộ góp phần thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về ứng phó với biến đổi khí hậu.

Cụm công trình đã có 18 sáng chế và giải pháp hữu ích. Các sản phẩm sản xuất ra đều giúp giảm ít nhất 20% chi phí so với giải pháp truyền thống, được sử dụng trong nước và xuất khẩu sang nhiều nước.

- Được biết, công nghệ làm kè chống xói lở và bảo vệ bờ, sông hồ và đê biển là một trong những sản phẩm ông tâm đắc nhất và đã được đưa vào dự án cải tạo kênh Tham Lương​-Bến Cát​-Rạch Nước Lên (Thành phố Hồ Chí Minh). Sản phẩm này có những điểm gì nổi bật so với sản phẩm cùng loại nhập ngoại, thưa ông? 

Ông Hoàng Đức Thảo: Công nghệ đã thí điểm thành công tại Dự án kè bờ kênh Tham Lương​-Bến Cát-rạch Nước Lên thuộc Dự án Quản lý rủi ro ngập nước khu vực Thành phố Hồ Chí Minh và được các cơ quan chức năng liên quan kiểm định chất lượng, đánh giá cao.

Điểm đặc biệt của sản phẩm là đúc sẵn, kết cấu lắp ghép, không dùng thép, kết cấu bê tông cốt phi kim được lắp ghép dưới dạng modul, cấu tạo đa dạng theo kích cỡ và hình khối khác nhau, có tính chất chống xói lở và kiến tạo bờ, kết cấu theo tường chắn đất, tường trọng lực nên đặc biệt phù hợp với điều kiện nền đất yếu.

Sản phẩm này chủ động kiểm soát được tiến độ, chất lượng và chi phí chỉ bằng một nửa so với dùng công nghệ nước ngoài hiện nay.

Có thể khẳng định, công nghệ của Busadco vượt trội cả về kỹ thuật, độ bền vững do kết cấu bêtông cốt phi kim, không dùng thép nên bảo đảm chống xâm thực, chống ăn mòn, đặc biệt trong điều kiện môi trường biển, môi trường xâm thực mặn và ô nhiễm như kênh Tham Lương hiện nay.

- Ông có thể chia sẻ về động lực thôi thúc ông nghiên cứu? 

Ông Hoàng Đức Thảo: Sản phẩm của Busadco thuộc nhiều lĩnh vực, mỗi sản phẩm có một ý nghĩa khác nhau và nguồn cảm hứng để sáng tạo khác nhau.

Có thể nói sản phẩm "đầu tay" là cụm tời nạo vét cống ngầm thoát nước đô thị, một hệ thống thoát nước đơn giản nhưng rất hiệu quả trong việc chống ngập úng cũng như bảo vệ sức khỏe người lao động, giúp họ không phải tiếp xúc trực tiếp với ô nhiễm.

Nhưng việc thuyết phục mọi người ứng dụng công nghệ, sản phẩm sáng tạo khoa học và công nghệ mới rất khó khăn. Nhờ sự kiên trì, nhẫn nại cùng với những thất bại tôi đã đạt kết quả và được ghi nhận hôm nay.

- Công việc rất bận rộn, ông dành thời gian cho nghiên cứu thế nào? 

Ông Hoàng Đức Thảo: Niềm đam mê nghiên cứu và ứng dụng khoa học và công nghệ đã ăn sâu vào máu và như một nhu cầu không thể thiếu của bản thân.

Tôi làm việc không ngưng nghỉ, thường suy nghĩ một mình về một ý tưởng, một vấn đề và các ý tưởng gần như đều xuất hiện vào ban đêm.

Tôi rà soát, quản lý công việc hầu hết về ban đêm, ban ngày dành thời gian làm việc cùng các cộng sự, các tổ, nhóm và triển khai, thực hiện các ý tưởng.

- Là người đã nhận được rất nhiều giải thưởng và lần này là Giải thưởng Hồ Chí Minh, ông có dự định gì cho các công trình nghiên cứu thời gian tiếp theo? 

Ông Hoàng Đức Thảo: Với cá nhân tôi nói riêng và Busadco nói chung, giải thưởng này rất ý nghĩa bởi đây là minh chứng cho giải pháp, thành quả và giá trị khoa học và công nghệ.

Với Giải thưởng Hồ Chí Minh, Busadco đang khởi đầu cho một sứ mệnh mới bởi sứ mệnh xây dựng, phát triển nông thôn mới, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu đang đòi hỏi đặt ra yêu cầu phải cố gắng nhiều hơn nữa để có được những sản phẩm, giải pháp công nghệ mới đạt chất lượng tốt hơn, giảm giá thành nhiều hơn nhằm phục vụ thiết thực vào đời sống của người dân nói riêng và xã hội nói chung.

- Trân trọng cảm ơn ông!