Chế tạo thành công lò đốt chất thải rắn nguy hại

GS.TS Trịnh Văn Tuyên, Viện Khoa học công nghệ Năng lượng và Môi trường cho biết, hiện nay, công tác xử lý chất thải y tế vẫn đang là vấn đề nan giải, việc xử lý còn nhiều khó khăn bất cập và cần được quan tâm.

Chất thải từ các hoạt động khám chữa bệnh, xét nghiệm, phẫu thuật, nghiên cứu,… chứa những yếu tố nguy hại sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của con người và môi trường nếu không được thu gom, phân loại và xử lý đúng cách.

Viện Khoa học công nghệ Năng lượng và Môi trường đã nghiên cứu, chế tạo thành công và đưa lò đốt chất thải rắn nguy hại VHI-18B vào sử dụng trong nhiều lĩnh vực, trọng tâm là lĩnh vực y tế.

Hệ thống xử lý chất thải rắn y tế VHI-18B được thiết kế trên cơ sở áp dụng nguyên lý đốt đa vùng hiện đang được sử dụng ở các nước tiên tiến trên thế giới. Hệ thống này được thiết kế gồm hai buồng đốt; sơ cấp và thứ cấp, tổ hợp Xyclon xử lý khí thải bằng phương pháp hấp thụ ướt.

Chất thải rắn y tế được đưa vào buồng đốt sơ cấp để đốt và duy trì ở nhiệt độ 500°C - 800°C. Không khí được cấp liên tục cho quá trình đốt thiêu huỷ rác. Khói từ buồng đốt sơ cấp (sản phẩm cháy chưa hoàn toàn, chứa nhiều bụi và các chất độc hại) được hoà trộn với không khí theo nguyên lý vòng xoáy và được đưa vào buồng đốt thứ cấp.

Lò đốt chất thải rắn nguy hại VHI-18B được ứng dụng rộng rãi trên nhiều lĩnh vực

Tại buồng đốt thứ cấp, các sản phẩm cháy chưa hoàn toàn (chứa cả dioxin và furan) tiếp tục được phân huỷ và đốt cháy ở nhiệt độ cao (900°C – 1.200°C) với thời gian lưu cháy đủ lớn (2 giây). Khói từ buồng đốt thứ cấp được dẫn qua hệ thống giảm nhiệt và được xử lý bằng phương pháp hấp thụ với dung dịch kiềm, đảm bảo khí thải đạt quy chuẩn QCVN 02:2012/BTNMT về lò đốt chất thải rắn y tế.

GS.TS Trịnh Văn Tuyên chia sẻ, ưu điểm đặc trưng của lò đốt chất thải rắn VHI-18B là đốt đa vùng, đáp ứng yêu cầu nhiệt độ cao, xáo trộn mạnh, thời gian lưu cháy dài vì vậy hiệu suất đốt cháy rác thải, thiêu hủy dioxin và furan cao. Thành lò được xây bằng gạch Sa mốt A, cách nhiệt bằng bông khoáng chịu nhiệt cao và vỏ lò làm bằng vật liệu inox SUS 304 nên khi đang đốt ở nhiệt độ cao nhưng kiểm tra bên ngoài vỏ lò vẫn mát. Luôn duy trì áp suất âm trong lò nên khi lò đang hoạt động vẫn có thể mở cửa nạp mẻ rác mới.

Hệ thống xử lý khí thải của lò kết hợp với trao đổi nhiệt để loại trừ triệt để bụi, kim loại nặng và các khí độc hại (NO, SO, HCI, HF…), làm lạnh nhanh khí thải xuống dưới 200 độ C tránh tái sinh dioxin, đồng thời nung nóng không khí cấp cho lò, nhằm giảm thiểu việc tiêu hao nhiên liệu.

Khói thải ra sau khi xử lý không màu, không mùi, không gây ô nhiễm môi trường, đạt Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 02:2012/BTNMT về khí thải lò đốt chất thải rắn y tế (đã được các cơ quan chức năng kiểm định). Lượng tro trơ còn lại rất ít, được mang đi chôn lấp hoặc đổ thải như chất thải rắn thông thường.

GS.TS Trịnh Văn Tuyên cho biết thêm, hệ thống có chế độ điều khiển tự động chu kỳ đốt, nhiệt độ và các thiết bị kèm theo nên việc vận hành tương đối đơn giản, an toàn. Có nhiều loại lò đốt công suất phù hợp với lượng chất thải của từng cơ sở bệnh viện.

Có chế độ làm việc hiệu quả nên tiết kiệm nhiên liệu, do vậy chi phí xử lý thấp. So với các thiết bị ngoại nhập, lò đốt VHI-18B có giá thành thiết bị thấp hơn (chỉ bằng một phần ba hoặc 50% so giá nhập khẩu). Sản phẩm được bảo hành miễn phí 12 tháng sau khi chuyển giao, bảo trì lâu dài theo yêu cầu.

Lò đốt chất thải rắn nguy hại VHI-18B được ứng dụng rộng rãi trên nhiều lĩnh vực, thích hợp cho việc xử lý chất thải rắn y tế; Chất thải rắn của các trung tâm nghiên cứu và điều trị thú y; Chất thải rắn độc hại của các nhà máy, xí nghiệp và khu công nghiệp (bã thải sơn, mực in, cao su, da giầy…).

Hiện nay, lò đốt VHI-18B đã được chuyển giao và lắp đặt cho hơn 50 cơ sở, bệnh viện các tuyến ở trong và ngoài nước như bệnh viện của các tỉnh: Bắc Kạn, Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hưng Yên, Phú Thọ, Sơn La, Hòa Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Kon Tum, Ninh Thuận, Đồng Tháp, lò đốt chất thải rắn công nghiệp Nhà máy in tiền quốc gia, lò thiêu gia cầm Công ty Cổ phần Japfa Comfeed Việt Nam, lò đốt chất thải rắn y tế Bệnh viện Hữu nghị Luang Prabang và khu bãi thải Vientiane tại Lào.

Viện Khoa học công nghệ Năng lượng và Môi trường đã hoàn toàn làm chủ công nghệ lò đốt chất thải rắn y tế, tính nội địa hóa cao, chi phí thấp hơn nhập ngoại. Thời gian chế tạo và lắp đặt chỉ trong vòng 1 tháng.

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 02:2012/BTNMT về khí thải lò đốt chất thải rắn y tế

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 02:2012/BTNMT do Bộ Tài nguyên và Môi trường (Nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) ban hành áp dụng đối với các tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh (phân phối), sử dụng lò đốt chất thải rắn y tế trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; cơ quan quản lý nhà nước về môi trường; đơn vị lấy mẫu, phân tích và các tổ chức, cá nhân liên quan.

Yêu cầu kỹ thuật cơ bản đối với lò đốt chất thải rắn y tế (CTRYT) phải có quy trình hoạt động theo nguyên lý thiêu đốt nhiều cấp, tối thiểu phải có hai vùng đốt (sơ cấp và thứ cấp). Việc tính toán thể tích các vùng đốt căn cứ vào công suất và thời gian lưu cháy của lò đốt CTRYT được tham khảo các quy định tại QCVN 30:2012/BTNMT.

Trong lò đốt CTRYT phải có áp suất nhỏ hơn áp suất bên ngoài (còn gọi là áp suất âm) để hạn chế khói thoát ra ngoài môi trường qua cửa nạp chất thải. Ống khói của lò đốt CTRYT phải đảm bảo chiều cao ống khói phải được tính toán phù hợp, đảm bảo yêu cầu về chất lượng không khí xung quanh khi phát tán vào môi trường không khí, nhưng không được thấp hơn 20 (hai mươi) m tính từ mặt đất.

Trường hợp trong phạm vi 40m tính từ chân ống khói có vật cản lớn (như nhà, rặng cây, đồi...) thì ống khói phải cao hơn tối thiểu 03 m so với điểm cao nhất của vật cản; Ống khói phải có điểm (cửa) lấy mẫu khí thải với đường kính hoặc độ rộng mỗi chiều tối thiểu 10 cm, có nắp đậy để điều chỉnh độ mở rộng, kèm theo sàn thao tác đảm bảo an toàn, thuận lợi khi tiếp cận và lấy mẫu.

Theo quy định tại quy chuẩn này, lò đốt CTRYT phải có hệ thống xử lý khí thải với quy trình hoạt động bao gồm các công đoạn chính sau: Giải nhiệt (hạ nhanh nhiệt độ) khí thải nhưng không được sử dụng biện pháp trộn trực tiếp không khí bên ngoài vào dòng khí thải để làm mát; Xử lý bụi (khô hoặc ướt); Xử lý các thành phần độc hại trong khí thải (như hấp thụ, hấp phụ).

Trong quá trình hoạt động bình thường, giá trị các thông số ô nhiễm trong khí thải lò đốt CTRYT khi thải ra môi trường không được vượt quá các giá trị quy định. Nước thải phát sinh từ quá trình vận hành hệ thống xử lý khí thải lò đốt CTRYT (nếu có) chỉ được xả ra môi trường sau khi xử lý đạt QCVN 40:2011/BTNMT.

Trong công tác phòng ngừa và ứng phó sự cố phải xây dựng và thực hiện kế hoạch phòng ngừa và ứng phó sự cố cháy nổ theo quy định về phòng cháy, chữa cháy dưới sự hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền quản lý về công tác phòng cháy, chữa cháy.