Người dân huyện Châu Đức thu hoạch và phân loại sản phẩm nông nghiệp để chuẩn bị bán ra thị trường

Để phát triển tương xứng với những thế mạnh hiện có, tận dụng có hiệu quả những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, cùng với sự chuyển đổi nhanh chóng của nền kinh tế số, Bà Rịa-Vũng Tàu xác định, cần phải có những bước chuyển hóa mạnh mẽ hơn nữa trong xây dựng, phát triển kinh tế-xã hội tại địa phương, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, giảm thiểu phát thải, bảo vệ môi trường vì mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững.

Thành công bước đầu tại Côn Đảo

Côn Đảo, có diện tích tự nhiên 75,15km2,dân số khoảng 10.000 người. Côn Đảo có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng, an ninh quốc gia, cũng như là một điểm du lịch nổi tiếng với nhiều danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử. Tuy nhiên, Côn Đảo cũng đang gặp phải nhiều thách thức trong việc phát triển kinh tế-xã hội và bảo vệ môi trường. Đó là việc quản lý, xử lý rác thải sinh hoạt và du lịch.

Theo thống kê của UBND huyện Côn Đảo, hiện nay rác thải sinh hoạt và du lịch trên đảo ước tính khoảng 25 tấn/ngày, trong khi công suất xử lý của nhà máy xử lý rác thải hiện hữu chỉ khoảng 10 tấn/ngày, đã gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến cảnh quan, sức khỏe của người dân và du khách. Giải quyết vấn đề này, UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu quyết định chọn Côn Đảo làm điểm khởi đầu cho việc áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn. Mục tiêu của mô hình là giúp Côn Đảo chuyển đổi từ một huyện đảo phụ thuộc vào nguồn cung ứng từ đất liền sang một huyện đảo tự chủ về nguồn lực, giá trị gia tăng và bền vững về môi trường.

Theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu Phạm Quang Nhật, tỉnh đã phối hợp Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tuần hoàn (ICED), thuộc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh để tiến hành nghiên cứu và ứng dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, phục vụ phát triển bền vững huyện Côn Đảo, giai đoạn 2022-2026. Dự án được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu thực trạng, tiềm năng của Côn Đảo về các nguồn lực thiên nhiên, nhân lực, văn hóa và kinh tế; đánh giá các thách thức, cơ hội trong việc áp dụng kinh tế tuần hoàn; đề xuất các giải pháp và mô hình kinh tế tuần hoàn phù hợp với từng lĩnh vực và địa bàn của Côn Đảo.

Một trong những giải pháp quan trọng của dự án là xây dựng một hệ thống quản lý rác thải sinh hoạt và du lịch theo nguyên tắc kinh tế tuần hoàn. Theo đó, rác thải sẽ được phân loại ngay từ nguồn, thu gom và vận chuyển đến các cơ sở xử lý. Tại đây, rác thải sẽ được tái chế, tái sử dụng hoặc chuyển hóa thành năng lượng hoặc phân bón. Những sản phẩm từ rác thải sẽ được sử dụng lại cho các hoạt động sản xuất và sinh hoạt của Côn Đảo, giúp giảm thiểu lượng rác thải chôn lấp và tiết kiệm nguồn lực.

Ngoài ra, dự án cũng đề xuất các giải pháp khác để phát triển kinh tế tuần hoàn cho các lĩnh vực như nông nghiệp, du lịch, công nghiệp và dịch vụ. Cụ thể, xây dựng mô hình nông nghiệp hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp; phát triển du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng, kết hợp với bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử và thiên nhiên của Côn Đảo; khuyến khích sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió; phát triển kinh tế chia sẻ, kết nối các doanh nghiệp và người dân trong việc cung ứng và sử dụng các sản phẩm và dịch vụ.

Anh Nguyễn Văn Tuấn người dân ở thị trấn Côn Đảo chia sẻ: Từ khi huyện Côn Đảo phát động phong trào thu gom, phân loại, tái chế, xử lý và giảm thiểu rác thải nhựa tại nguồn, môi trường nơi đây được cải thiện rõ rệt. Ý thức giữ vệ sinh chung của người dân và du khách tăng lên, dù lượng khách du lịch đến Côn Đảo ngày càng đông, nhưng tất cả đều cảm nhận Côn Đảo ngày càng xanh-sạch-đẹp, môi trường trong lành, bãi biển trong sạch.

Chị Nguyễn Thị Hương, du khách đến từ Thành phố Hồ Chí Minh nói: Điều đầu tiên chúng tôi cảm nhận được là ý thức giữ gìn vệ sinh chung của người dân trên đảo. Việc tuyên truyền vận động du khách không mang rác thải nhựa khi đến đảo hay phong trào thu gom, phân loại, xử lý rác thải nhựa tại nguồn; chương trình “Đổi rác lấy quà” ... khiến chúng tôi rất thích thú. Chắc chắn Côn Đảo sẽ ngày càng xanh, sạch hơn.

Lan tỏa ra nhiều địa phương

Không chỉ Côn Đảo, nhiều địa phương khác trong tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng đang dần triển khai các giải pháp hướng đến nền kinh tế tuần hoàn. Là địa phương có thế mạnh về phát triển du lịch, huyện Xuyên Mộc ưu tiên phát triển du lịch xanh, với nhiều sản phẩm du lịch độc đáo.

Chủ tịch UBND huyện Xuyên Mộc Lê Thị Trang Đài cho biết: Huyện xác định du lịch xanh là mục tiêu phát triển của địa phương trong thời gian tới. Trong đó, có bốn yếu tố then chốt, gồm: điểm đến xanh, hành trình xanh, con người xanh và dịch vụ xanh được huyện ưu tiên phát triển.

Điểm đến xanh là những điểm du lịch có giá trị thiên nhiên và văn hóa cao, được quản lý và bảo tồn tốt. Hành trình xanh là những hành trình du lịch có tính sáng tạo và trải nghiệm cao, được thiết kế và tổ chức theo nguyên tắc bảo vệ môi trường và an toàn cho du khách. Con người xanh là những người dân và doanh nghiệp du lịch có ý thức và hành động xanh trong sản xuất, kinh doanh du lịch. Dịch vụ xanh là những dịch vụ du lịch có chất lượng cao, sử dụng hiệu quả các nguồn lực và giảm thiểu rác thải.

Một số điểm du lịch xanh tiêu biểu của huyện Xuyên Mộc là khu du lịch sinh thái Bình Châu-Phước Bửu, khu du lịch sinh thái Hồ Tràm-Hồ Cốc, khu du lịch sinh thái Lộc An-Bình Sơn… Những điểm này không chỉ thu hút du khách bởi cảnh quan thiên nhiên đẹp mà còn bởi các hoạt động du lịch thú vị như: ngắm rừng ngập mặn, khám phá hang động, tham gia các trò chơi mạo hiểm, tắm suối khoáng nóng…

Huyện Châu Đức, với thế mạnh về nông nghiệp, hướng đến mục tiêu chuyển đổi chất thải hữu cơ thành phân bón, biến rác thải thành tài nguyên; chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng sử dụng hiệu quả tài nguyên, hạn chế tác động môi trường, gia tăng giá trị sản xuất. Chủ tịch UBND huyện Châu Đức Nguyễn Tấn Bản cho biết: Huyện đang triển khai xây dựng mô hình nông nghiệp hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp, xử lý chất thải hữu cơ thành phân bón sinh học, tái chế rác thải nhựa thành vật liệu xây dựng, lắp đặt các hệ thống điện mặt trời áp mái…

Hiện Châu Đức cũng đang thực hiện các giải pháp để phát triển du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng, kết hợp với bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, từng bước hướng tới nền kinh tế tuần hoàn, huyện xác định du lịch xanh là mục tiêu phát triển trong thời gian tới.

Những kết quả ban đầu cho thấy, sự hiệu quả và tính khả thi của mô hình này trong việc tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân và bảo vệ môi trường. Để tiếp tục phát triển kinh tế tuần hoàn, Bà Rịa-Vũng Tàu cần có sự đồng thuận, sự chung sức của các cấp chính quyền, các doanh nghiệp và cộng đồng người dân. Cần có những chính sách và biện pháp hỗ trợ để khuyến khích, tạo điều kiện cho các hoạt động kinh tế tuần hoàn được triển khai rộng rãi, hiệu quả.