Ngày 29/7/1982, Cục Sáng chế, tiền thân của Cục Sở hữu trí tuệ (SHTT) ngày nay, được thành lập theo Nghị định số 125/HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng, trên cơ sở tổ chức của Phòng Quản lý sáng chế - phát minh thuộc Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước.

Trong những năm qua, Cục SHTT đã thể hiện rõ vai trò là đầu mối giúp Chính phủ và Bộ KH&CN thực hiện thống nhất quản lý nhà nước về SHTT và trực tiếp quản lý nhà nước về sở hữu công nghiệp, từ việc chủ trì trong xây dựng chính sách, pháp luật SHTT, đến tổ chức hoạt động của các tổ chức trong hệ thống SHTT Việt Nam, đã tích cực thực hiện việc chỉ đạo về chuyên môn, nghiệp vụ, hỗ trợ các bộ, ngành, địa phương triển khai các hoạt động SHTT.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm 40 năm ngày thành lập Cục SHTT, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt đánh giá, qua 40 năm xây dựng và phát triển, Cục SHTT đã không ngừng phấn đấu, nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, ngày càng thể hiện vai trò trụ cột của ngành KHCN và đổi mới sáng tạo của đất nước.

Từ những ngày đầu thành lập, nền tảng pháp lý cho hoạt động sở hữu trí tuệ luôn được tập trung xây dựng và không ngừng được hoàn thiện. Trên cơ sở hệ thống pháp luật vững chắc đó, công tác xác lập quyền sở hữu công nghiệp trong những năm vừa qua đã có nhiều thành tựu đáng kể. Hoạt động bảo hộ tài sản trí tuệ gặt hái được nhiều kết quả, đóng góp vào sự thành công của hoạt động sản xuất, kinh doanh cho doanh nghiệp tại Việt Nam.

Ông Đinh Hữu Phí, Cục trưởng Cục SHTT cho biết, trong công tác xây dựng chính sách, pháp luật về SHTT, Cục đã đề xuất với các cơ quan có thẩm quyền xây dựng, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật trong lĩnh vực SHTT với 4 luật và hơn 20 nghị định và 23 thông tư hướng dẫn thi hành luật phục vụ cho công tác quản lý nhà nước về SHTT. 

Đặc biệt, tháng 6 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SHTT với nhiều điểm mới, tạo cơ sở pháp lý vững chắc, thúc đẩy hoạt động thương mại hóa tài sản trí tuệ, tạo động lực mới cho hoạt động phát triển SHTT ở nước ta hiện nay.

Xác lập quyền sở hữu công nghiệp là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Cục từ ngày đầu thành lập và ngày càng quan trọng bởi số lượng đơn đăng ký sở hữu công nghiệp tăng nhanh, đòi hỏi việc xử lý đơn vừa phải đẩy mạnh được, vừa phải đảm bảo chất lượng ngày một cao do sự gia tăng tình trạng tranh chấp, khiếu nại.

Tính đến hết tháng 6/2022, Cục đã tiếp nhận gần 1 triệu đơn đăng ký sở hữu công nghiệp và cấp gần 600.000 văn bằng bảo hộ sở hữu công nghiệp các loại. Chất lượng xử lý đơn và cấp văn bằng bảo hộ đối tượng sở hữu công nghiệp được Cục chú trọng cải thiện thông qua giải pháp đổi mới, cải tiến về quản lý, tổ chức công việc, cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng CNTT... đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội trong hoạt động bảo hộ và phát triển tài sản trí tuệ phục vụ sản xuất và kinh doanh của xã hội.

Bên cạnh đó, công tác phát triển tài sản trí tuệ phục vụ phát triển kinh tế-xã hội luôn được Cục SHTT quan tâm, triển khai. Sau hơn 15 năm triển khai Chương trình phát triển tài sản trí tuệ (Quyết định số 68/QĐ-TTg ngày 4/4/2005) đã đánh dấu bước ngoặt quan trọng cho nhiều hoạt động của các cơ quan trong hệ thống SHTT.

Thông qua chương trình, Cục đã trực tiếp hỗ trợ việc phát triển tài sản trí tuệ cho một số sản phẩm địa phương, như sản phẩm lụa của tỉnh Quảng Nam, tiêu của tỉnh Quảng Trị, điều của tỉnh Bình Phước; hỗ trợ đăng ký chỉ dẫn địa lý tại Nhật Bản cho thanh long Bình Thuận, vải thiều Lục Ngạn và cà phê Buôn Mê Thuột...

Ngoài ra, vai trò và vị thế của Cục SHTT trong hoạt động hợp tác quốc tế ngày càng được khẳng định ở cả phương diện song phương và đa phương. Công tác đào tạo, tập huấn, tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về SHTT được Cục triển khai thường xuyên, có hệ thống, đa dạng về hình thức và dành cho các nhóm đối tượng khác nhau...

Việt Nam có tiềm năng trở thành quốc gia có số đơn đăng ký sáng chế hàng đầu khu vực ASEAN

Tại buổi lễ, bà Thitapha Wattanapruttipaisan, Trưởng Văn phòng đại diện của Tổ chức SHTT thế giới tại Singapore (WIPO Singapore) đánh giá, thành tựu kinh tế của Việt Nam kể từ năm 1988 đến nay rất nổi bật. Thành tựu này sẽ góp phần thay đổi bức tranh đổi mới sáng tạo và không gian công nghệ trong và ngoài khu vực ASEAN. Trong bảng xếp hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) nhiều năm trở lại đây, Việt Nam luôn giữ vị trí đứng đầu trong nhóm 34 quốc gia có thu nhập trung bình thấp.

Theo bà Thitapha Wattanapruttipaisan, Việt Nam có tiềm năng trở thành quốc gia có số đơn đăng ký sáng chế hàng đầu trong khu vực ASEAN thời gian tới. Các lĩnh vực CNTT và truyền thông như máy tính tốc độ cao và phân tích dữ liệu lớn chiếm khoảng một nửa danh mục sáng chế gần đây của Việt Nam. Các mô hình kinh doanh kỹ thuật số đổi mới sáng tạo và mới cũng đã hình thành với tốc độ chóng mặt.

Trên khía cạnh toàn cầu, Việt Nam hiện là thành viên của 14 điều ước quốc tế về SHTT do WIPO quản lý, cũng như từng đảm nhận vai trò Chủ tịch Đại hội đồng WIPO nhiệm kỳ 2018-2019. 

Còn ở khía cạnh quốc gia, hiện nay Cục SHTT tiếp nhận và xử lý đơn nhanh chóng hơn, triển khai các hoạt động đào tạo, tuyên truyền nâng cao nhận thức mạnh mẽ hơn, dành sự quan tâm và tôn trọng lớn hơn cho quyền SHTT, xử lý các vụ việc xâm phạm quyền SHTT hiệu quả hơn. 

Quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa Việt Nam và WIPO đã đóng vai trò quan trọng đằng sau những thành tựu ấn tượng này, cũng như sự hội nhập chủ động vào hệ thống SHTT và thương mại toàn cầu của Việt Nam.

Theo ông Đinh Hữu Phí, để SHTT thực sự trở thành công cụ hữu hiệu nhằm phát triển kinh tế-xã hội, nhanh chóng đến năm 2030 đưa đất nước trở thành một nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, Cục SHTT sẽ triển khai nhiều giải pháp khắc phục, đồng bộ để hướng đến đổi mới kiện toàn cơ cấu tổ chức của Cục, xây dựng dự thảo các văn bản hướng dẫn thi hành Luật SHTT, nâng cấp hệ thống CNTT phục vụ công tác quản trị và xử lý đơn, tăng cường đào tạo nguồn nhân lực về SHTT cho Cục, doanh nghiệp và xã hội; xây dựng mạng lưới các tổ chức hỗ trợ, bổ trợ về SHTT, nâng cao vai trò quản lý nhà nước về SHTT của Cục...