ĐÃ HÌNH THÀNH CÁC VÙNG NNCNC

Báo cáo tại hội thảo cho thấy, đến nay cả nước đã có 2 khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (NNCNC) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thành lập bao gồm: NNCNC Hậu Giang và NNCNC Phú Yên; 3 địa phương gồm Thái Nguyên, Thanh Hóa, Lâm Đồng đã xây dựng Đề án thành lập khu NNCNC để xem xét tổ chức thẩm định.

Nhiều kết quả nghiên cứu khoa học đã được chuyển giao, ứng dụng vào sản xuất nông nghiệp như giống mới, quy trình công nghệ, tiến bộ kỹ thuật mới đã góp phần giảm chi phí đầu tư, tăng lợi nhuận và mang lại hiệu quả kinh tế cao trong sản xuất nông nghiệp. Một số công nghệ cao đang được ứng dụng trong nông nghiệp nước ta hiện nay như: Kỹ thuật sinh học phân tử, công nghệ gen trong chọn tạo giống mới có khả năng chống chịu các loại sâu bệnh, năng suất chất lượng cao, chống được các điều kiện thời tiết bất lợi như hạn mặn, phèn, ngập lũ; công nghệ tưới tiêu tự động; hệ thống nhà màng; công nghệ chuồng lạnh quy trình khép kín... Trong lĩnh vực thủy sản, ứng dụng công nghệ nuôi đa cấp kết hợp công nghệ Biofloc nuôi siêu thâm canh; công nghệ nano UFB để bảo quản cá ngừ trên tàu đánh bắt xa bờ...

Tại BR-VT, thực hiện Đề án 04-ĐA/TU ngày 28/7/2017 của Tỉnh ủy về phát triển nông nghiệp ứng dụng CNC, tính đến tháng 11/2020, trên địa bàn tỉnh đã có 62 cơ sở sản xuất trồng trọt ứng dụng CNC với tổng diện tích 2.726ha. Các công nghệ đáp ứng chủ yếu như; nhà màng, nhà lưới, hệ thống tưới tiết kiệm, kết hợp điều tiết dinh dưỡng tự động, công nghệ thủy canh, công nghệ Aquaponic, công nghệ theo dõi điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm theo cảm biến, sử dụng điện năng lượng mặt trời… Trong lĩnh vực chăn nuôi có 131 trang trại chăn nuôi heo, gia cầm ứng dụng CNC. Trong lĩnh vực thủy sản có 18 cơ sở nuôi trồng và sản xuất giống thủy sản ứng dụng CNC, với diện tích 352ha. BR-VT cũng đang triển khai xây dựng 2 khu và 7 vùng sản xuất NNCNC.

Không chỉ giúp nông dân, DN sản xuất ra sản phẩm với số lượng lớn, chất lượng cao, việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất nông nghiệp còn giúp nâng cao giá trị sản phẩm, đặc biệt là thương hiệu để xuất khẩu. Tuy nhiên, theo PGS - TS Dương Hoa Xô, Giám đốc Trung tâm công nghệ sinh học TP. Hồ Chí Minh, việc ứng dụng CNC vào sản xuất nông nghiệp chủ yếu do các tập đoàn, DN có quy mô lớn. Các mô hình ứng dụng CNC trong nông nghiệp còn nhỏ lẻ, phân bố không đồng đều, chưa giảm thiểu được những ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu.

TĂNG CƯỜNG LIÊN KẾT

Tại hội thảo, đa số đại biểu cho rằng, để ngành nông nghiệp phát triển nhanh, bền vững, khẳng định được giá trị sản phẩm cần tăng cường nguồn nhân lực cho công tác nghiên cứu, đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng, chuyển giao công nghệ, đặc biệt chuyển giao CNC, nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu, nông nghiệp sinh thái... Các địa phương phải tăng cường hỗ trợ, định hướng nông dân trong việc ứng dụng CNC vào sản xuất. Trong khi đó, Chính phủ cần sớm cụ thể hóa các cơ chế, chính sách thu hút đầu tư công nghệ vào sản xuất, đặc biệt là làm thế nào để nông dân, DN tham gia lĩnh vực CNC được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi.

NNCNC là hướng phát triển bền vững, nâng cao giá trị sản phẩm. Trong ảnh: Trồng rau thủy canh công nghệ cao tại TT.Phước Bửu, huyện Xuyên Mộc.

Ngoài việc hình thành những khu NNCNC, cần liên kết phát triển vùng, tiểu vùng và ứng dụng CNC nhằm tạo sức lan tỏa, thu hút DN, nông dân tham gia sản xuất, tạo thành một chuỗi giá trị hàng hóa chất lượng cao. Ông Cao Nhật Anh Tú, Giám đốc Công ty TNHH 4K Farm, TP. Vũng Tàu cho rằng, một trong những yếu tố quan trọng để đẩy mạnh ứng dụng CNC trong nông nghiệp đó là cần sự hợp tác, liên kết chặt chẽ giữa DN và nông dân. Từ đó hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung gắn với công nghiệp chế biến, tăng cường ứng dụng khoa học và công nghệ sau thu hoạch tạo ra giá trị mới cho nông sản.

Nêu thực tế của công ty, ông Tú cho biết: Từ tháng 4/2020, với quy trình 4K (không thuốc trừ sâu, không chất tăng trưởng, không chất bảo quản, không biến đổi gen), Công ty TNHH 4K Farm đã liên kết với các hộ nông dân trên địa bàn TX. Phú Mỹ, Đất Đỏ triển khai trồng rau theo hướng CNC. “Theo đó, không chỉ tạo ra chuỗi liên kết trong việc tiêu thụ sản phẩm bền vững, 4K Farm còn triển khai tích hợp tổng thể hệ thống quản lý sản xuất bao gồm: nhật ký điện tử, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, quản lý chất lượng và sản lượng. Đối với hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, mã QR code trên bao bì sẽ biết rõ về nguồn gốc rau như nhà màng nào trồng, tên nông hộ, loại giống, ngày gieo, ngày thu hoạch...và có thể đến trực tiếp nơi sản xuất thông qua hệ thống bản đồ, định vị. Với việc ứng dụng CNC, 4K Farm đã mang lại sản phẩm rau an toàn theo tiêu chuẩn 4k, qua đó bảo vệ sức khỏe cộng đồng”, ông Cao Nhật Anh Tú thông tin thêm.

Đối với việc ứng dụng CNC trong nuôi trồng thủy sản, PGS. TS Phạm Ngọc Tuấn, Trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh nêu ý kiến: Hệ thống nuôi trồng thủy sản mở hiện nay không còn phù hợp với ngành nuôi trồng thủy sản Việt Nam do phụ thuộc nhiều vào thời tiết, khó kiểm soát và xử lý dịch bệnh, gây ô nhiễm môi trường... Do đó, cần phải có sự thay đổi mang tính cách mạng, chuyển từ hệ thống nuôi thủy sản mở sang nuôi thủy sản kín với chi phí thấp. Trong đó, việc áp dụng hệ thống dùng vi sinh vật có lợi để xử lý nước, hệ thống nuôi trồng thủy sản tuần hoàn (RAS). Công nghệ sẽ giúp điều khiển được lượng nước, thông qua việc điều khiển tình trạng và mức độ phát triển của các vi sinh vật; bảo đảm an toàn sinh học cao, tỷ lệ nuôi thành công thủy sản cao; giảm tiêu hao năng lượng, thân thiện với môi trường.

Ở khâu bảo quản nông sản, Ths. Đặng Hoàng Anh Tuấn, Viện Ứng dụng công nghệ (Bộ KH-CN) đề xuất ứng dụng giải pháp bảo quản nông sản bằng kho lạnh kết hợp điện trường. “Với giải pháp này, sẽ làm hạn chế, giảm quá trình mất nước của nông sản bằng cách tạo mối liên kết chặt chẽ giữa phân tử nước với các thành phần khác trong cấu trúc của nông sản. Với hiệu ứng điện trường, các lỗ khí trên bề mặt rau được đóng lại. Do đó, sự bay hơi nước từ nông sản được hạn chế, giúp rau quả, thịt cá duy trì được độ tươi ngon. Đây được xem là phương pháp bảo quản nông sản hiệu quả, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm và phù hợp với điều kiện hạ tầng của Việt Nam”.