Thứ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ (KH&CN) Trần Văn Tùng khẳng định tại Lễ tổng kết của Dự án song phương BIPP giữa Bộ KH&CN và Cơ quan phát triển Bỉ (Enabel) tổ chức tại Hà Nội ngày 22/11/2018.

Tham dự sự kiện về phía Bộ KH&CN có: ông Trần Văn Tùng, Thứ trưởng Bộ KH&CN, Trưởng ban chỉ đạo dự án; ông Trần Đắc Hiến, Giám đốc Dự án BIPP, Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia, Bộ KH&CN; các đơn vị trực thuộc Bộ KH&CN và các đơn vị thụ hưởng của dự án BIPP.

Về phía Vương Quốc Bỉ có: ông Paul Jansen - Đại sứ Vương Quốc Bỉ tại Việt Nam; bà Krista Vertraelen - Đại diện thường trú Cơ quan phát triển Bỉ tại Việt Nam, đồng Trưởng ban chỉ đạo dự án; các đại biểu đến từ Đại sứ Bỉ tại Việt Nam, cơ quan phát triển Bỉ Enabel, các cơ quan quốc tế.

Thứ trưởng Trần Văn Tùng cho biết, kể từ khi Hiệp định hợp tác KH&CN giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Vương quốc Bỉ được ký ngày 25/9/2002 tại Brussels, nhiều dự án nghiên cứu chung giữa 2 nước đã được triển khai trong các lĩnh vực: Công nghệ thông tin, Công nghệ viễn thám, Công nghệ sinh học, Công nghệ vật liệu mới, Công nghệ năng lượng tái tạo, chế phẩm sinh học từ nguồn hợp chất thiên nhiên, đa dạng sinh học, nuôi trồng thủy sản bền vững, biến đổi khí hậu và giảm nhẹ thiên tai…Đặc biệt từ năm 2014, Chính phủ Vương quốc Bỉ đã viện trợ vốn ODA không hoàn lại cho Việt Nam để triển khai Dự án BIPP nhằm giúp xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi cho việc chuyển giao các kết quả nghiên cứu được thương mại hóa ra thị trường thông qua hoạt động ươm tạo doanh nghiệp KH&CN, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, góp phần phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng khẳng định “Tổng kết dự án BIPP khởi đầu cho tương lai”

Trong 5 năm qua, dự án BIPP đã thử nghiệm vận hành mô hình Quỹ hỗ trợ ươm tạo Innofund và thí điểm tài trợ hai mô hình trung tâm ươm tạo công nghệ và doanh nghiệp công nghệ trong viện nghiên cứu (NACENTECH ở Hà Nội) và trường Đại học Bách Khoa (Đại học Quốc gia TPHCM). Từ đó, cung cấp thông tin từ thực tiễn phục vụ việc hoạch định chính sách đổi mới và phát triển các cơ sở ươm tạo doanh nghiệp KH&CN tại Việt Nam.

“5 năm qua Dự án BIPP đã hỗ trợ hiệu quả Bộ KH&CN trong việc xây dựng và hoàn thiện chính sách phát triển hoạt động ươm tạo và hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST, tạo nền tảng cơ bản và tư duy khởi nghiệp vững chắc cho các doanh nhân tương lai, đồng thời hỗ trợ trực tiếp tích cực đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp của Việt Nam trong việc tiếp cận và hội nhập và hoạt động khởi nghiệp ĐMST trong khu vực và trên thế giới”, Thứ trưởng Trần Văn Tùng nhận định.

Ông Paul Jansen, Đại sứ Vương quốc Bỉ tại Việt Nam chia sẻ, tại Bỉ, các doanh nghiệp vừa và nhỏ chính là xương sống của nền kinh tế. Việc đầu tư nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp và tăng cường sáng tạo sẽ mang lại nhiều lợi ích nhưng rất cần môi trường pháp lý thuận lợi và văn hóa về chuyển giao công nghệ từ các tổ chức hàn lâm cho lĩnh vực tư nhân.

Ông Paul Jansen – Đại sứ Vương Quốc Bỉ tại Việt Nam phát biểu tại Lễ tổng kết dự án BIPP

Đại sứ Vương quốc Bỉ tại Việt Nam nhận định, khoản đầu tư vào đổi mới sáng tạo luôn mang lại nhiều lợi ích ở mọi nơi trên thế giới. Trong tương lai, nền kinh tế Việt Nam sẽ thu được thành quả từ những hoạt động đầu tư, sáng tạo và chuyển giao công nghệ ngày hôm nay.

"Tuy nhiên, để thành công, chính sách ươm tạo doanh nghiệp cần tiếp tục hoàn thiện thông qua thí điểm hai cơ sở ươm tạo doanh nghiệp công nghệ và một quỹ ươm tạo hạt giống InnoFund. Việt Nam cần có hệ sinh thái hoạt động nhịp nhàng để hỗ trợ sáng tạo và khởi nghiệp nhằm đạt mục tiêu có 30-35% doanh nghiệp Việt Nam có các hoạt động sáng tạo vào năm 2020", ông Paul Jansen kiến nghị.

Ông Paul Jansen cũng khẳng định Vương quốc Bỉ sẽ tiếp tục hỗ trợ về mặt tài chính, kỹ thuật và đồng hành cùng Việt Nam trong việc phát triển hệ sinh thái ươm tạo doanh nghiệp công nghệ trong thời gian tới.

Ông Trần Đắc Hiến, Giám đốc Dự án BIPP, Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN Quốc gia,

Bộ KH&CN báo cáo kết quả chính của Dự án

Giám đốc Dự án BIPP Trần Đắc Hiến cũng cho biết, Dự án BIPP được thiết kế nhằm cải thiện khung chính sách về ươm tạo doanh nghiệp công nghệ - một yếu tố cần thiết để nâng cao khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam. Dự án BIPP đã hỗ trợ Bộ KH&CN tạo ra một môi trường thuận lợi cho việc hình thành và phát triển các cơ sở ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cũng như các khách hàng của họ. Những đề xuất cho khung chính sách hỗ trợ hoạt động ươm tạo công nghệ và doanh nghiệp công nghệ đã được rút ra từ việc thí điểm vận hành hai cơ sở ươm tạo doanh nghiệp công nghệ thuộc viện nghiên cứu ở Hà Nội và thuộc trường đại học tại thành phố Hồ Chí Minh: Trung tâm Ươm tạo Công nghệ và Doanh nghiệp (NTBIC) và Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ - Trường Đại học Bách khoa Tp. Hồ Chí Minh (HCMUT-TBI), và thông qua thử nghiệm cơ chế quỹ hỗ trợ ươm tạo (quỹ InnoFund) dùng để hỗ trợ một số cơ sở ươm tạo khác trên toàn lãnh thổ Việt Nam, góp phần vào xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo ở Việt Nam.

Tuy nhiên qua 5 năm triển khai dự án, ông Trần Đắc Hiến cũng nhận định, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Việt Nam mới hình thành nên còn nhiều vấn đề về cơ chế chính sách cần tiếp tục được tháo gỡ. Khung pháp lý và chính sách hỗ trợ hoạt động ươm tạo doanh nghiệp vừa thiếu vừa chưa đồng bộ. Vấn đề này cần được nghiên cứu để sớm khắc phục.

Bên cạnh đó, nhận thức của doanh nghiệp, nhà khoa học, nhà quản lý, cá nhân khởi nghiệp về vai trò bà đỡ cũng như các lợi ích của việc ươm tạo tại các cơ sở ươm tạo còn chưa đầy đủ và chưa đồng đều.

“Bản thân các cơ sở ươm tạo doanh nghiệp còn thiếu một chiến lược phát triển bền vững, chương trình hành động mang tính dài hạn, chủ động và tự chủ nên thường gặp rất nhiều khó khăn khi không còn nguồn vốn hỗ trợ từ Nhà nước hoặc các nguồn tài trợ khác”.

Các chuyên gia tham gia thảo luận về tầm nhìn phát triển ươm tạo doanh nghiệp KH&CN

Các chuyên gia và đại biểu tham dự cũng cho rằng, sự phối hợp hiện có giữa chương trình tài trợ của Dự án BIPP với các nội dung hỗ trợ các chương trình KH&CN quốc gia trong cùng lĩnh vực cần được điều chỉnh và thực hiện tốt hơn để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài trợ, hỗ trợ.

Ông Trần Đắc Hiến đã đưa ra các khuyến nghị: cần tập trung nghiên cứu xây dựng và hoàn thiện chính sách hỗ trợ phát triển mạng lưới các cơ sở ươm tạo doanh nghiệp; Thúc đẩy việc phát triển đa dạng các mô hình vườm ươm trong các trường đại học, trong doanh nghiệp, nhất là các tập đoàn, tổng công ty quy mô lớn. Đồng thời, có cơ chế hỗ trợ kinh phí 50% từ Nhà nước – 50% đối ứng của doanh nghiệp cho các cơ sở ươm tạo và các dự án ươm tạo tại các cơ sở ươm tạo; Xây dựng chính sách khuyến nghị thành lập các Quỹ đầu tư, Quỹ đầu tư mạo hiểm, Quỹ đầu tư theo mô hình hợp tác công – tư để huy động vốn từ các thành phần kinh tế đầu tư cho hoạt động ươm tạo, khởi nghiệp. Phần lợi nhuận tạo ra từ Quỹ này sẽ được sử dụng để tái đầu tư cho hoạt động ươm tạo công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp khởi nghiệp cũng như cho doanh nghiệp khởi nghiệp tiềm năng. Có cơ chế miễn giảm thuế thu nhập đối với các Quỹ này như với doanh nghiệp KH&CN.