Nhóm tác giả ThS. Đào Vĩnh Hưng, ThS. Nguyễn Trọng Minh Khiêm (Phòng nghiên cứu máy và thiết bị nông nghiệp - Phân viện cơ điện nông nghiệp và công nghệ sau thu hoạch) vừa thành công trong việc thiết kế chế tạo dây chuyền xử lý phân gà vi sinh. 

Mô hình xử lí phân gà vi sinh hiện đại đầu tiên tại Việt Nam

Xuất phát từ thực tế, việc chăn nuôi gia cầm qui mô vừa và lớn trên 100.000 con hàng ngày thải ra môi trường hàng tấn phân (0,2 - 0,3 kg/con/ngày) nhưng gần như chưa có biện pháp pháp xử lý. 

Hệ thống trộn phân tươi

Mặc dù đã có một số đơn vị sản xuất phân bón thu mua phân gà và xử lý phân bằng phương pháp vắt khô bằng trục vít và sấy khô bằng máy sấy thùng quay hoặc băng tải. Tuy nhiên, do việc sấy phân ở nhiệt độ 140 - 200⁰C đã làm tất cả hệ thống vi khuẩn có lợi và hại trên phân chết (với nhiệt độ trên 80⁰C, các vi khuẩn có lợi đã chết). Hơn nữa, việc sấy chí làm khô phân chứ không giúp hợp chất hữu cơ trong phân phân hủy và chuyển hóa.

Trong khi đó, nếu dùng phân hữu cơ tươi bón trực tiếp có thể khiến cây trồng bị ngộ độc hữu cơ, bị héo do trong phân tươi còn chứa các thành phần amoniac; cây dễ bị nhiễm các loại bệnh vì phân chưa xử lý có chứa rất nhiều thành phần nấm có hại.

Từ những vấn đề thực tế trên, nhóm đã bắt tay vào công trình nghiên cứu và chế tạo thành công hệ thống máy làm phân vi sinh trên qui mô lớn và nhỏ.

Đại diện nhóm tác giả, ThS. Đào Vĩnh Hưng cho biết, qui trình ủ phân theo các bước gồm: phân tươi được phối trộn thêm các phụ phẩm nông nghiệp như vỏ trấu nghiền nhỏ, rơm nghiền nhỏ theo một tỉ lệ nhất định. Sau đó hỗn hợp tiếp tục được trộn thêm vôi (có thể thêm lân, rỉ đường và một số loại vi sinh thực hiện các chức năng khác nhau). Thời gian ủ diễn ra 5 - 7 ngày, phân đầu vào độ ẩm 70 - 80%, sau khi xử lý độ ẩm còn 20 - 25%.

Dây chuyền xử lý phân vi sinh gồm các bộ phân chính như sau: hệ thống phễu và trục vít định lượng để định số lượng chính xác các thành phần phối trộn. Máy trộn có kiểu trộn liên tục có nhiệm vụ trộn đều các thành phần với nhau và hệ thống đảo trộn phân.

Theo đó, sau khi phân được trộn đều với các thành phần phụ gia và phụ phẩm nông nghiệp, phân được đưa tới buồng ủ. Chiều cao lớp phân ủ cao 0,8 - 1m, chiều dài buồng ủ dài từ 80 - 100m. Máy đảo phân hoạt động theo nguyên lý như máy phay đất. Máy được thiết kế theo kiểu dáng công nghiệp, có mức độ tự động hóa cao, có thể điều chỉnh được tốc độ di chuyển, vận tốc trục, tự động đảo chiều và hoạt động 24/24.

Máy đảo phân tự động. 

Nhiệm vụ của máy đảo tạo ra môi trường thông thoáng cho hệ thống vi khuẩn sống và phát triển. Khi đó vi khuẩn sẽ phân hủy các hợp chất hữu cơ và sinh nhiệt làm cho nước bay hơi dẫn đến độ ẩm của phân giảm. Nhiệt độ ủ nằm trong khoảng 60 - 80⁰C.

Đây là phương pháp hiện đại và là mô hình đầu tiên do Việt Nam sản xuất với công suất xử lý 14 tấn phân tươi/ngày. Hiện máy đang được ứng dụng tại trại gà Đồng Tâm (Trảng Bom - Đồng Nai), chủ sở hữu là công ty CTBIO Việt Nam (Khu công nghệ cao, quận 9, TP.HCM).

Xử lí tận gốc các vấn đề môi trường của trang trại

Đánh giá tính hiệu quả của hệ thống, ThS. Hưng cho biết thêm, công trình nghiên cứu đã giải quyết tận gốc vấn đề môi trường do các trang trại gây ra. Sau xử lý, phân đạt tiêu chuẩn về số lượng vi sinh, giúp tăng năng suất trong trồng trọt, tăng sức đề kháng, giảm trừ sâu bệnh, giảm việc sử dụng phân hóa học và thuốc bảo vệ thực vật, giúp đến bảo vệ sức khỏe người dân cũng như môi trường xung quanh.

Giá thành xử lý phân cũng tăng cao nhiều lần so với phân chưa xử lý. Phân sau xử lý bán sỉ khoảng 3.000 - 5.000 đồng/kg, bán lẻ 7.000 đồng/kg. Do đó, ngoài lợi nhuận thu được từ chăn nuôi, các chủ trang trại và người đầu tư hệ thống còn được thu lợi nhuận từ phân đã qua xử lý.

Trong thời gian tới, nhóm dự định sẽ tiếp tục hoàn thiện các thiết bị với mức tự động hóa cao hơn, giảm tối đa chi phí và mức độ sử dụng năng lượng; tạo ra môi trường xanh sạch theo hướng phát triển bền vững. Đồng thời sẽ phối hợp tốt với đội ngũ nghiên cứu để tạo ra các chủng loại vi sinh có tốc độ phân hủy mạnh, rút ngắn thời gian xử lý phân.