Bà Olga Lidia Tapia Iglesias, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Khoa học, Giáo dục và Thể thao Trung ương Cuba nhấn mạnh trong buổi làm việc với Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam Chu Ngọc Anh sáng nay 9/10/2018 tại trụ sở Bộ.

Toàn cảnh buổi tiếp.

Những dấu ấn về hợp tác KH&CN song phương

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh đã bày tỏ vui mừng được tiếp Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Cuba đến thăm và làm việc tại Bộ KH&CN. Bộ trưởng cũng bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc đến Đảng và Nhà nước của hai Nước, các cơ quan hữu quan, các bộ, ngành đã luôn ủng hộ và thúc đẩy hợp tác KH&CN giữa hai nước trong thời gian vừa qua.

Trong buổi làm việc, Bộ trưởng đã điểm lại kết quả hợp tác KH&CN nổi bật giữa hai Nước trong thời gian qua. Kể từ năm 1997, khi Việt Nam và Cuba ký Hiệp định khung về hợp tác Khoa học - Kỹ thuật ở cấp Chính phủ, đến nay, hợp tác KH&CN được đặt trong khuôn khổ Ủy ban liên chính phủ giữa hai Nước. Hai Bên đã chủ động đẩy mạnh quan hệ hợp tác KH&CN, cả về nội dung, cơ chế và hình thức, nâng cao tính hiệu quả của các chương trình hợp tác.

Những năm gần đây, hai Bên đã có một số hoạt động hợp tác thiết thực, cụ thể như: Bộ KH&CN Việt Nam và Công ty TNHH Fawoo Kidi của Cuba đã trao tặng món quà “Con đường Ánh sáng hữu nghị” tại trung tâm Thủ đô La Habana, nối công viên Hòa Bình, nơi đặt tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh, với Quảng trường Cách mạng, nơi đặt tượng đài vị Anh hùng dân tộc Cuba José Marti. Con đường này đã được Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cắt băng khánh thành nhân chuyến thăm chính thức Cuba vào tháng 4/2012. Đây là món quà hết sức ý nghĩa, thể hiện tình cảm chân thành của nhân dân Việt Nam đối với nhân dân Cuba anh em.

Từ năm 2012 đến nay, hai Bên chú trọng xây dựng các dự án hợp tác nghiên cứu chung nhằm tận dụng được các thế mạnh về KH&CN của cả hai Nước, phục vụ các nhu cầu cần thiết của hai Quốc gia. Một số dự án nổi bật trong hợp tác KH&CN giữa Việt Nam - Cuba như: dự án Nghiên cứu, Hợp tác phát triển cây bơ chất lượng cao tại một số vùng sinh thái thích hợp của Việt Nam. Dự án đã góp phần đa dạng hóa các sản phẩm nông nghiệp và cây ăn quả, đồng thời tìm kiếm các sản phẩm chất lượng nhằm cung cấp cho nhu cầu thị trường trong nước cũng như xuất khẩu sau này của Việt Nam; dự án Chuyển giao công nghệ xây dựng hầm khí sinh học cỡ lớn tại Cuba, sau khi hoàn thành dự án đã được phía Bạn đánh giá cao về tầm quan trọng của dự án, góp phần giải quyết vấn đề năng lượng cho các vùng nông thôn tại Cuba.

Phía Việt Nam cũng đã triển khai một số dự án điển hình như: hỗ trợ Cuba đánh giá tình trạng máy chiếu xạ của Cuba thông qua dự án “Lắp đặt Hệ đảo hàng và Hệ điều khiển máy chiếu xạ nguồn Cobalt-60”. Máy chiếu xạ của Viện Nghiên cứu thực phẩm La Habana đã được đưa vào vận hành thử nghiệm, phục vụ đào tạo và đáp ứng nhu cầu của Cuba trong khử trùng các vật phẩm y tế và thanh trùng thực phẩm. Thành công của dự án cũng chính là biểu tượng của tình hữu nghị Việt Nam-Cuba, là biểu tượng của trí tuệ, tình cảm của các cán bộ khoa học và kỹ thuật của Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (VINATOM).

Hiện nay, hai Bên đang triển khai dự án “Hợp tác nghiên cứu sản xuất kháng nguyên vắc - xin ho gà vô bào (3-aP) để sản xuất vắc xin ho gà vô bào, trên cơ sở ứng dụng công nghệ chuyển gen và lên men”. Đây là dự án mang ý nghĩa dân sinh quan trọng đặt nhiều tiềm năng hợp tác giữa hai Nước, kết quả cuối cùng của Dự án là sản phẩm thử nghiệm (nghiên cứu cơ bản ra chủng vắc xin), sau đó sẽ tiếp tục phối hợp để nghiên cứu, hoàn thiện sản phẩm đưa ra sản xuất.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho biết, sau chuyến thăm Cuba của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vào tháng 3/2018, hai Bên tích cực triển khai các nội dung hợp tác đã được thống nhất tại Biên bản ghi nhớ do Bộ trưởng Bộ KH&CN Việt Nam và Bộ trưởng Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường Cuba ký kết. Bản ghi nhớ là cơ sở để hai Bên tập trung xây dựng các dự án hợp tác nghiên cứu chung thuộc các lĩnh vực ưu tiên, trong đó dự án: “Nghiên cứu chính sách khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Việt Nam và Cuba phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, trong bối cảnh quá trình nâng cấp mô hình kinh tế của Cuba và tiến trình đổi mới, hội nhập quốc tế của Việt Nam” đã được hai Bên phối hợp triển khai và đang thảo luận để tiến tới triển khai dự án “Hỗ trợ kỹ thuật để đưa vào vận hành thiết bị chiếu xạ đặt tại Viện Nghiên cứu công nghiệp thực phẩm (IIIA) và hỗ trợ Cuba phát triển năng lực quốc gia về ứng dụng các công nghệ bức xạ”.

Ngoài ra, hai Bên đang  trao đổi thông tin tiến tới xây dựng “Kế hoạch hành động” về KH&CN giữa hai Bộ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các nhiệm vụ hợp tác nghiên cứu chung, nội dung này sẽ được thảo luận tại Kỳ họp lần thứ 36 Ủy ban Liên Chính phủ Việt Nam - Cuba, dự kiến tổ chức tại La Habana cuối tháng 11/2018.

Phát huy thế mạnh, tăng cường hợp tác có chiều sâu

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh khẳng định năm 2018 là năm quan trọng trong quan hệ hai Nước thông qua các sự kiện lớn như Chuyến thăm Cuba của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (tháng 3/2018), Lễ kỷ niệm 45 năm Ngày Chủ tịch Cuba Fidel Castro đến thăm vùng đất lửa Quảng Trị (tháng 9/2018), Cuba kỷ niệm 55 năm Ngày thành lập Ủy ban đoàn kết với Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam…

Đồng thời, Bộ trưởng cũng khẳng định năm 2018 là năm quan trọng trong quan hệ hợp tác giữa Bộ KH&CN Việt Nam và Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường Cuba. Hai Bên ký Biên bản ghi nhớ hợp tác nhằm cụ thể hóa Hiệp định hợp tác KH&CN Việt Nam - Cuba ký năm 1997 đáp ứng tình hình mới, làm cơ sở cho các hoạt động hợp tác sâu rộng giữa cộng đồng các nhà khoa học hai nước.

Với những thành tựu đạt được trong hợp tác song phương về KH&CN, hai Bên khẳng định sẽ tiếp tục kế thừa và phát huy mạnh mẽ, không ngừng củng cố, mở rộng quan hệ hợp tác KH&CN trong các lĩnh vực là thế mạnh của mỗi nước một cách thiết thực, hiệu quả và bền vững trong giai đoạn mới, đóng góp phát triển bền vững ở mỗi khu vực và trên thế giới.

Bộ trưởng cho biết, Bộ KH&CN Việt Nam sẽ tiếp tục chia sẻ những kinh nghiệm của mình, nhất là trên các lĩnh vực quản lý và các lĩnh vực KH&CN là thế mạnh của Việt Nam với các đồng nghiệp Cuba, mong muốn hợp tác với các tổ chức KH&CN hàng đầu của Cuba trong các lĩnh vực công nghệ sinh học, y học, dược phẩm... để làm sao hiện thực hóa những cơ hội và kinh nghiệm của hai Bên thành những dự án KH&CN chung giữa hai Nước.

Theo đó, hai Bên cần duy trì trao đổi đoàn các cấp, xây dựng và tăng cường cơ chế đối thoại, trao đổi kinh nghiệm, xây dựng các thỏa thuận hợp tác nhất là trong lĩnh vực xây dựng chính sách phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chính sách phát triển các khu công nghệ cao, năng lượng nguyên tử  vì mục đích hòa bình, tiêu chuẩn đo lường chất lượng, sở hữu trí tuệ… nhằm làm sâu sắc hơn quan hệ giữa hai nước, đưa hợp tác KH&CN đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả thiết thực, đáp ứng nguyện vọng và lợi ích của nhân dân hai nước.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh và bà Olga Lidia Tapia Iglesias tại buổi tiếp.

Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Khoa học, Giáo dục và Thể thao Trung ương Olga Lidia Tapia Iglesias đã cảm ơn Bộ trưởng Chu Ngọc tiếp đoàn, điều này thể hiện sự quan tâm của Đảng, Chính phủ hai Nước thúc đẩy quan hệ hợp tác KH&CN giữa hai Nước. Đây cũng là mong muốn chung của Việt Nam và Cuba thúc đẩy hợp tác trong nhiều lĩnh vực mà hai Bên có thế mạnh.

Bí thư Trung ương Đảng Olga Lidia Tapia Iglesias cho biết, Đảng Cộng sản Cuba rất coi trọng việc hợp tác KH&CN giữa Việt Nam và Cuba trong những lĩnh vực ưu tiên, đáp ứng yêu cầu thực hiện những Nghị quyết của Đảng Cộng sản Cuba tại Đại hội VI và Đại hội VII. Hợp tác này cũng phục vụ cho chương trình hợp tác chung và dài hạn giữa hai Chính phủ trong nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực công nghệ sinh học, chế biến sản xuất lượng thực thực phẩm, công nghệ nano...

Bí thư Trung ương Đảng Olga Lidia Tapia Iglesias thông tin, để phục vụ cho chương trình hợp tác KH&CN của Cuba nói chung, Bộ Chính trị Cuba đã thành lập Ủy ban để tham mưu, tư vấn cho Ban Bí thư trong việc phát triển KH&CN trong thời gian tới. Ủy ban có trách nhiệm quan trọng là giúp cho Chính phủ, Đảng Cộng sản Cuba thực thi những nhiệm vụ đề ra trong Nghị quyết Đại hội VI và Đại hội VII về phát triển bền vững kinh tế-xã hội Cuba.

“Không chỉ quan trọng đối với Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường Cuba mà đối với Ban Khoa học, Giáo dục và Thể thao, việc tìm hiểu kinh nghiệm của Việt Nam trong phát triển khu công nghệ cao, phía Cuba cần tiếp tục tham khảo để có thêm kinh nghiệm phát triển những khu công nghệ cao tương tự tại Cuba”, Bí thư Trung ương Đảng Olga Lidia Tapia Iglesias cho hay.

“Đảng Cộng sản Cuba cũng rất ủng hộ việc tăng cường quan hệ hợp giữa Bộ KH&CN Việt Nam và Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường Cuba, đặc biệt, trong những vấn đề mà hai Nước ưu tiên quan tâm để cùng nhau nghiên cứu, tìm ra giải pháp, nâng cao hiệu quả hợp tác một cách cụ thể hơn”, bà Olga Lidia Tapia Iglesias nhấn mạnh.

Bà Olga Lidia Tapia Iglesias cho biết, trong tất cả các Văn kiện, Nghị quyết của Đảng, cũng như thảo luận hiện nay về Hiến pháp sửa đổi của Cuba đều nêu bật vai trò quan trọng của phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trong tất cả văn kiện đó, vai trò của KH&CN ngày càng được Nhà nước Cuba chú trọng hơn. Hai Đảng, hai Nhà nước cần phải thực hiện làm sao để những nội dung trong Văn kiện, Nghị quyết được chuyển hóa thành kết quả cụ thể trong thực tiễn. 

Khẳng định “trong thời đại ngày nay không có KH&CN, không có đổi mới sáng tạo, đất nước không thể phát triển được”, bà Olga Lidia Tapia Iglesias cho biết, Ban Khoa học, Giáo dục và Thể thao của Đảng Cộng sản Cuba sẽ thúc đẩy quan hệ hợp tác trong lĩnh vực này lên một tầm cao mới, xứng với vai trò của cơ quan KH&CN, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của hai Nước, phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của mỗi Nước.