Tham dự buổi Lễ có Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Trần Quốc Khánh; Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam- Ngài Giles Lever; các trường đại học, viện nghiên cứu và các nhà khoa học Việt Nam đã/đang thụ hưởng cũng như quan tâm tìm hiểu về Quỹ Newton Việt Nam.

Buổi Lễ là dịp để các nhà khoa học chia sẻ trải nghiệm và góc nhìn thực tế về các hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học trong bối cảnh hội nhập quốc tế, đồng thời công bố và trao Giải thưởng Newton trị giá 200.000 bảng Anh cho một nhóm nghiên cứu xuất sắc của Chương trình.

Toàn cảnh buổi Lễ
 

Giải thưởng Newton là sáng kiến của Chính phủ Anh nhằm tôn vinh những dự án và hoạt động xuất sắc của Chương trình Newton. Việt Nam là một trong bốn nước đối tác tham gia vào đợt tuyển chọn đầu tiên (năm 2017). Giải thưởng được xét tuyển bởi một hội đồng độc lập đứng đầu là nhà khoa học Anh đạt giải Nobel năm 2009 Venkatraman Ramakrishnan.

Quỹ Newton Việt Nam bắt đầu khởi động vào năm 2014, do Bộ KH&CN Việt Nam cùng Bộ Doanh nghiệp, Năng lượng và Chiến lược Công nghiệp Vương quốc Anh đồng quản lý. Sau hơn 03 năm hoạt động, Quỹ Newton Việt Nam đã là cầu nối hiệu quả đưa nhà khoa học hai nước đến gần nhau, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, cơ sở vật chất và cùng góp phần giải quyết những vấn đề kinh tế xã hội thiết thực tại Việt Nam.

Chương trình Newton tại Việt Nam tập trung vào 5 lĩnh vực ưu tiên: y tế, nông nghiệp, môi trường và năng lượng, đô thị hóa và kỹ thuật số. Chương trình gồm 3 nhóm hoạt động chính: Đào tạo cá nhân (học bổng nghiên cứu và đào tạo cho cá nhân; Nghiên cứu (các dự án hợp tác nghiên cứu chung về các chủ đề phát triển); và Chuyển giao (đào tạo và hợp tác để đưa kết quả nghiên cứu thành giải pháp phát triển thực tế).

Đến nay, hai nước đã đồng cung cấp gần 5 triệu bảng Anh (tương đương với gần 150 tỷ đồng Việt Nam) cho 162 suất tài trợ với gần 400 người hưởng lợi - chủ yếu là các nhà khoa học thuộc 60 tổ chức nghiên cứu của Việt Nam và 43 tổ chức nghiên cứu Anh quốc, trong đó có những trường hàng đầu của Vương quốc Anh như Đại học Cambridge, Đại học Oxford, University College London. 106 lượt nhà khoa học của Việt Nam đã được đào tạo tại Anh và 25 dự án hợp tác nghiên cứu chung đang tập trung vào các vấn đề như: tình trạng kháng kháng sinh, ô nhiễm không khí đô thị, tài nguyên nước bền vững vùng Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long,...

Phát biểu tại buổi Lễ, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho biết, trong những năm qua, Việt Nam luôn quan tâm phát triển KH&CN, coi KH&CN là động lực phát triển kinh tế xã hội và bảo đảm an ninh, quốc phòng. Dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, ngành KH&CN Việt Nam đã đạt được một số kết quả quan trọng, đóng góp đáng kể cho phát triển kinh tế xã hội, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước. Một số lĩnh vực KH&CN của Việt Nam đã đạt trình độ khu vực và tiệm cận với trình độ thế giới. Đặc biệt, hợp tác trong lĩnh vực KH&CN giữa Việt Nam và Vương quốc Anh được thúc đẩy mạnh mẽ, toàn diện và sâu rộng kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược vào năm 2010.

Thông qua Chương trình Newton Việt Nam, hai nước sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu trong các lĩnh vực hai bên cùng quan tâm, trao đổi các nhà khoa học, tăng cường quan hệ đối tác và nghiên cứu có định hướng đổi mới sáng tạo.

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh phát biểu tại buổi Lễ
 

Tại buổi Lễ, Đại sứ Giles Lever nhấn mạnh, hợp tác quốc tế với sự đa dạng về ý tưởng, quan điểm và cách làm hay có vai trò quan trọng trong nghiên cứu và sáng tạo; là một nền kinh tế năng động đang lên với tầm nhìn mạnh mẽ về tầm quan trọng của khoa học và đổi mới trong phát triển con người và Việt Nam là đối tác tất nhiên cho Quỹ Newton toàn cầu của Vương quốc Anh.

Sau vòng sơ loại, đã có 5 dự án/ hoạt động thuộc Chương trình Newton Việt Nam được chọn vào vòng cạnh tranh cuối cùng. Tiêu biểu hơn cả, dự án “Xây dựng nền tảng phát triển bền vững - Xã hội kết nối cho thành phố của tương lai” của TS. Dương Quang Trung (Đại học Queen’s Belfast, Vương quốc Anh) và TS. Võ Nguyên Sơn (Đại học Duy Tân) đã xuất sắc giành Giải thưởng Newton trị giá 200.000 bảng Anh của Quỹ Newton Việt Nam.

Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam Giles Lever phát biểu tại buổi Lễ
 

Tại dự án “Xây dựng nền tảng phát triển bền vững - Xã hội kết nối cho thành phố của tương lai”, các tác giả đã tập trung giải quyết yêu cầu về duy trì các kênh truyền thông trong những điều kiện bất lợi.

Nhóm dự án đã thiết kế một hệ thống vô tuyến không đồng nhất tích hợp (IHWS) với tính bền vững cao nhằm đáp ứng các yêu cầu về kênh truyền thông trong điều kiện thiên tai, thậm chí cả khi mạng viễn thông hiện có bị phá hủy, nguồn cung cấp năng lượng bị hỏng, cạn kiệt và mạng bị tắc nghẽn.

Hệ thống này cũng hỗ trợ tính năng cảnh báo sớm thiên tai bằng cách phát hiện sớm mực nước, độ chấn động và tốc độ gió ở những nơi thường xảy ra thiên tai. Đối với các thành phố lớn, hệ thống có khả năng phát hiện sự gia tăng đột biến về nồng độ bụi, nhiệt độ, độ ồn và mức khí thải (CO2) để có những giải pháp kịp thời nhằm hạn chế sự ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa đến chất lượng sống.

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh và Đại sứ Giles Lever trao Giải thưởng Newton Việt Nam trị giá 200.000 bảng Anh

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh và Đại sứ Giles Lever trao bằng khen cho đại diện 4 nhóm nghiên cứu thuộc Chương trình Newton Việt Nam