Hiện nay, việc cải thiện, nâng cao năng suất lao động là vấn đề sống còn đối với các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Tăng năng suất lao động đồng nghĩa với phát triển nhanh, bền vững, giúp nước ta thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và rút ngắn khoảng cách với các quốc gia trong khu vực.

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã ý thức được tầm quan trọng của đổi mới công nghệ; nâng cao năng suất lao động; chất lượng sản phẩm, hàng hóa… Tuy nhiên, cho đến nay, vấn đề này vẫn là thách thức lớn đối với doanh nghiệp cũng như nền kinh tế Việt Nam.

Với một doanh nghiệp thì công nghệ luôn được coi là xương sống giúp doanh nghiệp phát triển và tăng năng suất. (Ảnh minh họa)

Phần lớn doanh nghiệp nước ta, đặc biệt là doanh nghiệp dân doanh, trình độ khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo còn thấp, nhiều doanh nghiệp đang sử dụng công nghệ cũ, lạc hậu so với mức trung bình của thế giới. Quy mô doanh nghiệp Việt Nam nhỏ bé, số doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ chiếm khoảng 98% tổng số doanh nghiệp của cả nước.

Hơn nữa, các doanh nghiệp tham gia hoạt động liên quan đến sáng tạo còn hạn chế, trong khi qua nghiên cứu cho thấy, những doanh nghiệp có hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) có mức năng suất lao động cao hơn 19,3% so với các doanh nghiệp còn lại. 

Chia sẻ về vấn đề trên, TS. Nguyễn Tùng Lâm - Viện trưởng Viện năng suất Việt Nam - Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cho biết, với một doanh nghiệp thì công nghệ luôn được coi là xương sống giúp doanh nghiệp phát triển và tăng năng suất lao động. Nhưng tại Việt Nam, việc quản trị công nghệ của doanh nghiệp còn yếu và năng lực quản trị của đội ngũ cán bộ doanh nghiệp chưa theo kịp tốc độ đổi mới về công nghệ.

Ông Lâm nói thêm, kể cả khi công nghệ mới vào nhanh nhưng hiện năng lực làm chủ công nghệ của chúng ta vẫn còn yếu. Bởi vậy, cần phải song song thực hiện vừa đổi mới công nghệ, vừa nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ doanh nghiệp.

Đại diện một số doanh nghiệp cũng cho biết, có nhiều yếu tố giúp tăng năng suất lao động trong doanh nghiệp như chất lượng nguồn nhân lực, công nhân tay nghề cao, có chuyên môn tốt sẽ mang lại sản phẩm tốt, thời gian làm việc nhanh, ít sai lỗi... Đặc biệt, đội ngũ lãnh đạo phải có chiến lược và thực thi chiến lược nâng cao năng suất lao động thông qua chú trọng tăng trưởng dựa vào tri thức và công nghệ; tập trung đầu tư nâng cao năng lực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại vào sản xuất, quản trị doanh nghiệp.

Ngoài ra, chú trọng nâng cao ý thức, kỷ luật của người lao động. Khi có ý thức tổ chức kỷ luật tốt, làm việc nghiêm túc, chịu khó học hỏi, rèn luyện tay nghề... thì người lao động sẽ nâng cao năng suất lao động của chính bản thân mình, tạo uy tín trong môi trường làm việc và có cơ hội nâng cao thu nhập. Vì vậy, cần có sự nỗ lực từ lãnh đạo doanh nghiệp và người lao động để góp phần hình thành hệ ý thức, kỷ luật chung. Đây là yêu cầu tất yếu, nếu không đáp ứng được người lao động có thể bị đào thải trong quá trình phát triển chung của doanh nghiệp.